2388
edycji
Zmiany
Przejdź do nawigacji
Przejdź do wyszukiwania
Korekta, linki wewnętrzne
Friedrich Mathias Schlösser (zapisywany jako Mateusz, rzadziej – Maciej) był najstarszym synem sukiennika Mathiasa Bernharda Schlössera i Anny Henrietty Muhlen. Jego przodkowie pochodzili z okręgu Schleiden i w XVIII w. przenieśli się do Akwizgranu (obecnie Aachen) w Nadrenii Północnej-Westfalii. Był to region, w którym od XVIII w. kwitło sukiennictwo wełniane. W tym kierunku kształcił się także młody Friedrich Mathias, by później otworzyć własny warsztat, na którym dorobił się pewnego kapitału.
W 1821 r. razem z bratem osiedlił się w Ozorkowie, w domu pod numerem 167 przy ul. Długiej (nad stawem „Piła”). 31 października 1824 r. na stałe związał się z miastem, poślubiając [[Schlösser Henrietta Wilhelmina|Henriettę Wilhelminę Werner]], siostrę farbiarza [[Werner Christian Wilhelm|Christiana Wilhelma Wernera]]. Z tego związku przyszło na świat sześcioro dzieci: Emilia Henrietta (ur. 19.10.1825 r.), Henryk Adolf (ur. 23.04.1827 r., zmarł po 9 miesiącach), [[Schlösser Henryk Wilhelm|Henryk Wilhelm]] (ur. 28.05.1829 r.), Fryderyka Wilhelmina (ur. 31.12.1831 r.), [[Schlösser Karol Ernest|Karol Ernest]] (ur. 055.07.1832 r.) i Matylda Paulina (ur. 099.11.1836). Wszystkie dzieci zostały ochrzczone w parafii ewangelickiej w Ozorkowie.
Zmarł nagle 13 października 1848 r. w Ozorkowie, w wyniku panującej epidemii cholery (zarażeniu sprzyjały częste podróże służbowe). Wieść o jego śmierci rozeszła się po całym kraju. W Królestwie Polskim był jednym z najsłynniejszych przemysłowców, a jego zespół fabryczny drugim co do liczby zatrudnienia i produkcji. Śmierć ozorkowskiego przemysłowca nie wpłynęła na tę wysoką pozycję. Co ciekawe, Schlösser nigdy nie nauczył się jęz. polskiego.
== Zakłady braci Schlösserów ==
W połowie 1821 r. w Ozorkowie pojawili się bracia Friedrich Mathias i Heinrich Schlösserowie. Byli bardzo wartościowymi przemysłowcami, a takich osób poszukiwał dziedzic [[Starzyński Ignacy|Ignacy Starzyński]], by stworzyć alternatywę dla niskich jakościowo i prymitywnych towarów włókienniczych wytwarzanych dotąd w Ozorkowie. Najprawdopodobniej nawiązał z nimi kontakt kilka lat wcześniej, lecz bracia zwlekali z podróżą. Pod koniec 1820 r. do Ozorkowa dotarł dokument lokacyjny, a w czerwcu 1821 r. władze Królestwa Pruskiego wydały [[Schlösserowie|Schlösserom ]] paszport zagraniczny.
Mimo że Ozorków nie urzekł Schlösserów, podjęli oni decyzję o założeniu przędzalni w okolicy stawu „Piła” (dziś rejon parku miejskiego). Na mocy umowy z 3 listopada 1821 r. Friedrich Mathias i Heinrich Schlösserowie stali się dzierżawcami tego terenu. Starzyński zobowiązał się do zwrotu kosztów w wypadku wycofania się przemysłowców oraz do wybudowania piętrowego budynku do końca czerwca 1822 r. Parter był przeznaczony na przędzalnię, a piętro na mieszkania braci Schlösserów<ref>Fabryka spłonęła w 1893 r. Jedynym śladem po niej jest wzniesienie w parku miejskim i widoczne na nim resztki murów.</ref>. Ponadto, ofiarował im plac na [[Strzeblew|Strzeblewie]]. W końcu czerwca 1822 r. Schlösserowie rozpoczęli ustawianie nowoczesnych maszyn przędzalniczych, które przetransportowali drogą morską z Anglii. Następnym krokiem braci było spisanie nowej umowy, zgodnie z którą dziedzic Ozorkowa rozpoczął naliczanie czynszu od 1 października 1822 r. Przystąpiono do naboru robotników, proponując im bardzo dobre warunki płacowe. Uczniowie i czeladnicy sukienniczy poczęli odchodzić od swoich majstrów, co spotkało się z ostrą reakcją ze strony ozorkowskiego cechu<ref>Władze cechu zabroniły czeladnikom pracy w fabryce schlösserowskiej, ale władze Królestwa Polskiego poparły Schlösserów.</ref>.
Zmiany dotknęły także macierzystej fabryki przy stawie „Piła”. Friedrich Mathias sprzedawał stopniowo maszyny, a na ich miejsce sprowadzał z Anglii i Saksonii nowe, służące do produkcji bawełny. Wybudował nowe składy, magazyny i inne budynki pomocnicze, w wyniku czego na rozbudowę zakładu zabrakło już miejsca. Od 1837 r. produkował już wyłącznie przędzę bawełnianą. W 1838 r. została ona wyróżniona, a Friedrich Mathias otrzymał złoty medal. Produkował również przędzę barchanową i skarpetkową. Jako pierwszy fabrykant w Ozorkowie wprowadził nakład, podporządkowując sobie 10 tkaczy. Nie będąc w stanie spłacić długów zaciągniętych u Schlössera, musieli produkować tkaniny z dostarczanej przez niego przędzy. W zamian otrzymywali zapłatę za wyrobiony towar z potrąceniem raty długu.
W 1845 r. przejął tereny należące do Gottlieba Lausego, znajdujące się obok stawu Strzeblewskiegostrzeblewskiego. Tym samym przejął kontrolę nad całą siłą wodną Bzury. Do pomocy przy realizacji swoich planów sprowadził Karola Wilhelma Scheiblera<ref>Rodziny Schlösserów i Scheiblerów były ze sobą spokrewnione.</ref>, wybitnego fachowca z branży przędzalnictwa wełnianego. Mianował go dyrektorem technicznym swoich zakładów. Nie zdążył jednak spełnić swoich marzeń o rozwoju przemysłu w Ozorkowie, gdyż zmarł w 1848 r.
== Spuścizna ==
Po śmierci Friedricha Mathiasa Schlössera, jako że nie spisał testamentu, dokonano podziału jego majątku. Zakład macierzysty przy stawie „Piła”, przędzalnię przy stawie „Wałach” i [[motarniaMotarnia|motarnię]] otrzymała wdowa [[Schlösser Henrietta Wilhelmina|Henrietta Wilhelmina]] wraz z młodszym synem [[Schlösser Karol Ernest|Karolem Ernestem]]. Starszemu synowi [[Schlösser Henryk Wilhelm|Henrykowi Wilhelmowi]] przypadł w spadku zakład „polausowski” oraz działka na [[Strzeblew|Strzeblewie]] wraz z pieniędzmi na budowę nowego zakładu. 23 lutego 1852 r. sąd w Kaliszu wydał ostateczną decyzję w sprawie podziału spadku. Połowa majątku przypadła [[Schlösser Henrietta Wilhelmina|Henrietcie Wilhelminie]] jako dorobek małżeński. Druga połowa przypadła w równych częściach wdowie i jej dzieciom. Zakłady Schlösserowskie nie poniosły żadnego uszczerbku po śmierci właściciela.
== Działalność filantropijna i charytatywna ==
Friedrich Mathias Schlösser był inicjatorem pomocy dla ubogich mieszkańców Ozorkowa. Był wieloletnim członkiem kolegium Parafii Ewangelickoparafii ewangelicko-Augsburskiej augsburskiej w Ozorkowie, co wiązało się ze świadczeniami na rzecz wspólnoty. Sfinansował budowę nowego kościoła, zorganizował szkołę niedzielną dla protestanckich dzieci, którą następnie sponsorował. Urządził dostępny dla wszystkich mieszkańców park. Od swoich pracowników wymagał godnego postępowania, jednocześnie traktując ich w sposób patriarchalny. W jednym z pomieszczeń [[Motarnia|motarni]] założył pierwszą w Królestwie Polskim "Kasę Chorych". Żaden pracodawca nie myślał dotąd o ochronie zdrowia swoich robotników. Ponadto, przez wiele lat pełnił funkcję ławnika miasta Ozorkowa.
== Odznaczenia ==
* Order św. Stanisława IV klasy (1825 r.)* Order św. Anny II klasy (1840 r.)
== Bibliografia ==
# Górny P. A., ''Cmentarz ewangelicko-augsburski w Ozorkowie'', Ozorków 2010.# Górny P. A., ''Przemysł starszy od miasta'', Ozorków 2014.# Makarewicz Z., ''Dzieje rodziny Schlösserów z Ozorkowa do 1914 roku'', [wW:] Zgierskie Zeszyty Regionalne, t. IV, Zgierz 2009.
''<small>Oprac. '''Marianna Różalska'''</small>''
== Przypisy ==
[[Kategoria:Hasła w przygotowaniu]]
