Zmiany

== Opis herbu ==

Herb miasta Ozorkowa (ryc. 1) tworzy tarcza herbowa podzielona na dwie części w słup (pionowo). W polu prawym, czerwonym umieszczono godło herbu Odrowąż. W polu lewym, białym znajduje się czółenko tkackie koloru niebieskiego. Wizerunek herbu utrwalony jest w załączniku nr 2 do Statutu Gminy Miasta Ozorkowa, zatwierdzonego uchwałą Rady Miejskiej w Ozorkowie z dnia 29 października 2009 roku<ref>Uchwała NR LII/524/09 Rady Miejskiej w Ozorkowie z dnia 29 października 2009 r. w sprawie uchwalenia Statutu Gminy Miasta Ozorkowa ([[Plik:Uchwała_LII-524-09.pdf]]).</ref>.

== Historia ==

W latach 1846/1847<ref>M. Adamczewski, Herby miejskie Ozorkowa 1846/1847-2006, „Wiadomości Ozorkowskie”, Dodatek historyczny z okazji 190. rocznicy nadania praw miejskich osadzie rzemieślniczej Ozorków, s. 16.</ref> opracowany został pierwszy projekt herbu Ozorkowa. Prace nad herbem zostały rozpoczęte w związku z planami władz carskich zmierzającymi do stworzenia pełnej kolekcji herbów miast Królestwa Polskiego<ref>Tenże, Ze studiów nad heraldyką miejską powiatu zgierskiego, czyli o herbach Aleksandrowa, Głowna, Ozorkowa i Strykowa, „Zgierskie Zeszyty Regionalne, Rocznik Towarzystwa Przyjaciół Zgierza”, Tom IV, Zgierz 2009, s. 106.</ref>. W polu czerwonym francuskiej nowożytnej tarczy herbu Ozorkowa z połowy XIX w., umieszczono zieloną murawę, z której wyrastał biały mur, o który oparty był przednimi łapami biały baran wspięty z czarnym krukiem na głowie. Mur symbolizował prawa miejskie, baran, a raczej jego runo, sugerowało przemysł sukienniczy, rozwijający się w mieście. Kruk został przejęty wprost ze szlacheckiego herbu Ślepowron, będącego znakiem rodziny Starzyńskich, w których ręku znajdował się Ozorków na początku XIX w. Kruk w pierwszym herbie Ozorkowa wskazywał na udział Ignacego Starzyńskiego w procesie przekształcania Ozorkowa w ośrodek przemysłowy. Zbiór ponad 450 miast Królestwa Polskiego nie został zaakceptowany przez cara. Z tego powodu herb Ozorkowa z połowy XIX w. pozostał jedynie projektem złożonym do archiwum.

== Hipotezy dotyczące pochodzenia Odrowąża we współczesnym herbie ==

Godło szlacheckiego herbu Odrowąż (na pieczęciach okresu międzywojennego odczytywane także jako Ogończyk) we współczesnym herbie Ozorkowa stanowi część symboliki miejskiej, choć jego powiązania z historią miasta są nikłe. Przy tworzeniu herbu zapewne wykorzystano znak rodowy żony Jana Szymona Szczawińskiego, którego rodzina w okresie staropolskim posiadała wieś Ozorków. Godło Ogończyka znalazło się na znaku miejskim z powodu błędu popełnionego przez projektujących herb. Ci bowiem uznali, iż symbolem pierwszych właścicieli Ozorkowa był Ogończyk. Taką pomyłkę mogła spowodować dekoracja heraldyczna umieszczona na płycie Reginy Sierakowskiej herbu Ogon (Ogończyk) żony Szczawińskiego w kościele pw. św. Józefa. Płyta wykonana ok. 1661 r. na zlecenie Domicelli Barbary Lubomirskiej ze Szczawińskich herbu Prawdzic dla matki Reginy Sierakowskiej herbu Ogon<ref>Tenże, Kręte ścieżki współczesnej heraldyki miejskiej w Polsce centralnej, czyli o niektórych herbach naznaczonych skazą, „Rocznik Polskiego Towarzystwa Heraldycznego”, t. VII (XVIII), 2005.</ref>. Dekorację heraldyczną płyty stanowią dwa herby. Na jednym z nich, w pierwszym polu skwadrowanej tarczy herbowej, umieszczony został herb rodowy Sierakowskiej - Ogon (Ogończyk), czyli strzała grotem w górę na barku półpierścienia. Stąd genezę godła z pierwszego pola współczesnego herbu Ozorkowa wiązać można z płytą grobową i herbem rodowym żony Szczawińskiego<ref>Tenże, Herby miejskie..., s. 18.</ref>. Istotne pozostaje, w jaki sposób Ogończyk „stał się” Odrowążem. Godło szlacheckie herbu z pieczęci odciśniętych w latach dwudziestych zawiera w sobie zarówno cechy typowe dla Ogończyka, jak i dla Odrowąża. Natomiast godło na pieczęci odciśniętej w 1932 r. zawiera już typowego Odrowąża (ryc. 5)<ref>Dokumenty z odciskiem pieczęci z wizerunkiem herbu w zasobach IHMO.</ref>.

== Kontrowersje wokół symboliki godła w herbie Ozorkowa ==

Znajdujący się w polu prawym, czerwonym, przedmiot heraldyczny, określany jako Odrowąż, wymieniany tu także jako ostroga, czy też wrzeciono, może też być zupełni innym znakiem. Wg opinii historyków i regionalistów, herb Ozorkowa zawiera pomyłkę heraldyczną, gdyż w dwudziestoleciu międzywojennym błędnie właścicielom Ozorkowa przypisano herb szlachecki Odrowąż. Herb naszego miasta zawiera jeszcze jedną nieprawidłowość - błędne (z heraldycznego punktu widzenia) zestawienie elementów różnego pochodzenia - herbu szlacheckiego i symbolu przemysłowego<ref>T. Pietras, Galeria herbów miast Ziemi Łódzkiej, „Wędrownik” 2001, R. XLV, nr I (367), s. 57.</ref>. Na tej podstawie wysuwane są hipotezy, iż herb miasta w prawym polu tarczy wg pierwotnego zamysłu (z początków XX w.) twórców herbu, zawierał inny znak. Przedmiotem tym mogło być narzędzie wykorzystywane do produkcji sukienniczej. Mogła to być część kołowrotka, zwana skrzydełkiem (obejmowało szpulkę), w kształcie litery „U”, które było połączone z osią wrzeciona.