Orkiestra dęta w Ozorkowie

Z Ozopedia - internetowa Encyklopedia miasta i gminy Ozorków
Przejdź do nawigacji Przejdź do wyszukiwania

Historia

Geneza

Historia powstania Orkiestry dętej w Ozorkowie rozpoczyna się z końcem XIX w. Obowiązująca od 12 grudnia 1890 r. ustawa[1], dotycząca organizacji Straży Pożarnej w Nadwiślańskim Kraju[2], przewidziała istnienie takiego zespołu. O początkach jego istnienia mówią dokumenty z księgi przychodów i wydatków Ochotniczej Straży Pożarnej w Ozorkowie z 1899 r. Zorganizowany przez władze miejskie Ozorkowa, a zatwierdzony przez władze gubernialne[3] w Kaliszu zespół rozpoczął swą działalność już w roku następnym. Jego celem było:

  • kształcenie nowych członków
  • udział w uroczystościach państwowych i kościelnych
  • zdobywanie funduszy na rzecz jednostki pożarnej
  • utrzymywanie orkiestry
  • organizacja występów publicznych, majówek i zabaw[4]

Przynależność do zespołu była pewnego rodzaju awansem społecznym, natomiast prowadzenie – zaszczytem. Dyrygenci zmieniali się rzadko. Funkcję tę pełnili przeważnie do śmierci. Zawsze byli opłacani przez władze. Orkiestranci uprawiali muzykę amatorsko.

Okres do II wojny światowej

Niewiele wiadomo o tych, którzy prowadzili orkiestrę do wybuchu II wojny światowej. Zachowane dokumenty podają, że regulamin zespołu dotyczył szczególnie młodych adeptów, a opracował go i wprowadził Bernard Miller. Regulamin ten był surowo przestrzegany. Nieobecność na zajęciach musiała być usprawiedliwiona, a wielokrotna groziła wydaleniem z orkiestry. Rodzice musieli także pokryć koszty związane z pobraną nauką gry na instrumencie.
Kolejnym dyrygentem był Jan Giziński. Absolwent Konserwatorium Muzycznego im. Heleny Kijeńskiej w Łodzi, batutę po poprzedniku przejął w 1935 r. Dbał on bardzo o poziom repertuaru i o grających orkiestrantów. Było ich dwudziestu sześciu. Ten skład osobowy dotrwał do 1 września 1939 r. Podczas okupacji orkiestra nie istniała.

Okres powojenny

W 1945 r. z okazji zakończenia wojny na polecenie burmistrza Ozorkowa, Bolesława Geragi, Jan Giziński zebrał grupę muzyków, by zagrali na uroczystej akademii z okazji wyzwolenia. Przez następne lata współpraca pomiędzy władzami miasta a pododdziałem OSP, jakim była orkiestra dęta, nie układała się zbyt pomyślnie. Dotychczasowy kapelmistrz odszedł do innej pracy poza Ozorków. Starsi stażem muzycy szkolili we własnym zakresie młodszych, uzdolnionych adeptów muzyki, a orkiestra występowała sporadycznie na uroczystościach pogrzebowych, sportowych (wyścigi kolarskie) i rocznicowych.

Reaktywacja

W 1954 r. reaktywował ją Antoni Jagodziński. Jego zaangażowanie w pracę w krótkim czasie wydało piękne owoce. Zespół zapraszany był na różne akademie, pochody i uroczystości państwowe oraz przeglądy. Sypały się pochwały, listy gratulacyjne, dyplomy i nagrody. Także sam dyrygent otrzymał wiele dowodów uznania. Do najważniejszych należą: Srebrny Medal za Zasługi dla Pożarnictwa i wpis do księgi zasłużonych obywateli m. Ozorkowa w 1976 r. Orkiestra pod jego kierownictwem zyskała rozgłos, uznanie władz i dlatego rok później - jako zespół – uzyskała wpis do księgi zasłużonych dla naszego miasta.

Po śmierci Antoniego Jagodzińskiego orkiestrę objął Jerzy Piotrowski. Zespół mając już duży, starannie opracowany repertuar, odnosił największe sukcesy w ciągu całej swojej działalności artystycznej. Od 10 marca 1956 r. opiekę i mecenat nad nim objęły Ozorkowskie Zakłady Przemysłu Bawełnianego "Morfeo". Był dumą fabryki. Brał udział w ogólnopolskich przeglądach, jak na przykład w Koszalinie i Lesznie, zajmując wysokie miejsca.

W 1990 r. orkiestrę przejął syn zmarłego kapelmistrza, Paweł Piotrowski. Starał się godnie zastąpić ojca, ale zmiany polityczne i gospodarcze w kraju przyczyniły się do zapaści finansowej i zawieszenia działalności orkiestry.

Ostatnie 20-lecie

W 1993 r. zespół przejęła kobieta – dyrygent, jedyna w województwie łódzkim, absolwentka Państwowej Wyższej Szkoły Muzycznej w Łodzi, Janina Kolado–Frątczak. Orkiestra wróciła pod „skrzydła” Ochotniczej Straży Pożarnej. Warunki materialne uległy jednak pogorszeniu. Pomoc ofiarowana przez miasto nie była wystarczająca, nie można było też liczyć na wsparcie finansowe likwidowanych fabryk. Mimo tych zawirowań zespół działał i odnosił sukcesy. Był ceniony i znany. W ostatnim okresie swojej działalności istniał pod patronatem Miejskiego Ośrodka Kultury. Pogarszająca się sytuacja finansowa spowodowała jednak ostatecznie rozwiązanie zespołu w 2013 r.


Kapelmistrzowie

  • 1900-1902 - Aleksander Sienkiewicz
  • 1903-1904 – Gramens
  • 1905-1906 – Chojnacki
  • 1906-1935 – (z przerwami) Bernard Miller
  • 1935-1939 – Jan Giziński
  • 1945-1954 – ?
  • 1954-1973 – Antoni Jagodziński
  • 1973-1990 – Jerzy Piotrowski
  • 1990-1993 – Paweł Piotrowski
  • 1993-2013 – Janina Kolado-Frątczak


Najważniejsze osiągnięcia

  • 1997 – II miejsce uzyskane na Przeglądzie orkiestr dętych woj. łódzkiego w Parzęczewie
  • 1998 – III miejsce na Przeglądzie orkiestr dętych woj. łódzkiego w Konstantynowie Łódzkim
  • 1999 – występ na Mistrzostwach Świata Kadetek i Kadetów w zapasach w stylu wolnym
  • 2002 – nagranie towarzyszące konduktowi żałobnemu w filmie Jacka Filipiaka pt. „Zerwany”
  • Uczestnictwo na lotnisku w Leźnicy Wielkiej na przysiędze młodego rocznika
  • Udział we wszystkich uroczystościach państwowych, kościelnych i miejskich, nie tylko w Ozorkowie, ale i w Łodzi

Dyrygent Janina Kolado-Frątczak za swą działalność artystyczną otrzymała Srebrny Medal za Zasługi dla Pożarnictwa, wpis do księgi zasłużonych m. Ozorkowa oraz inne dowody uznania.


Galeria


Oprac. Janina Kolado-Frątczak


Przypisy

  1. Ustawa Ministra Spraw Wewnętrznych z 12 grudnia 1890 r., a obowiązująca od 1891 r., o organizacji OSP w Królestwie Polskim.
  2. Kraj Nadwiślański, ros. Priwislinskij kraj, nazwa używana przez władze Rosji carskiej na określenie Królestwa Polskiego, od 1867 sporadycznie, po 1874 r. powszechnie w dokumentach oficjalnych. Królestwo Polskie utworzono na mocy Traktatu Wiedeńskiego z 1815 r.
  3. Zezwalał na to statut normatywny OSP, wg Tadeusz Olejnik, Funkcja kulturalno-oświatowa ochotniczych straży ogniowych w Królestwie Polskim (do 1914 r.), ACTA UNIVERSITATIS LODZIENSIS, FOLIA HISTORICA 7, 1981.
  4. Straż w Ozorkowie organizowała latem 1902 r. w każdą niedzielę koncerty orkiestry, pobierając opłatę 10 kop. od słuchacza, „STRAŻAK”, 1903, nr 5, s. 14.