Leśmierz

<accesscontrol>Redakcja</accesscontrol>

Pałac Wernerów, ok. 1870 r.

Kościół

Leśmierz. Osada

Zespół Szkół w Leśmierzu

Wieś położona w woj. łódzkim, powiecie zgierskim, gminie Ozorków. Liczy 820 mieszkańców, posiada 674 ha gruntów rolnych. W Leśmierzu działa Zespół Szkół, Przedszkole, Gminna Biblioteka Publiczna, Ośrodek Zdrowia, Gminny Ośrodek Kultury, Ośrodek Pomocy Społecznej, punkt Konsultacyjny GKRPA, Zakład „Ab3k Energy d” Sp. z.o.o., „Alphakat kdv Engineering” Sp. z.o.o., Agencja Rezerw Materiałowych Składnica.
W 1978 r. erygowano parafię pw. Opieki św. Józefa. W 1983 r. założono w miejscowości cmentarz. Od 1985 r. przy Gminnym Ośrodku Kultury działa Amatorski Zespół Śpiewaczy, powstało Koło Gospodyń Wiejskich. W Leśmierzu działa Ochotnicza Straż Pożarna, która w 2015 r. obchodziła jubileusz 140–lecia. Znajdują się tu liczne cenne zabytki, m. in. kościół w stylu neogotyckim (dawniej kaplica) z 1897 r., budynki cukrowni wzniesione w 1838 r., budynki wchodzące w skład zespołu folklorystycznego, stajnie z l. 1880-1890, magazyn cukru z lat 30. XIX w. oraz park o pow. 5.94 ha, założony przez dawnych właścicieli Leśmierza.

Historia

Dawna nazwa miejscowości – Nieśmierz. Pierwsza wzmianka o niej pochodzi z 3 listopada 1388 r., ale zapewne istniała już w początkach drugiej połowy XII w. Leśmierz od schyłku XIV w. należał do zamożnej rodziny dziedziców z Bielaw herbu Jastrzębiec (Łazęka), a w późniejszym czasie do ich licznych dzieci. W drugiej poł. XI w. właścicielem był Jan Niesmierski. W Leśmierzu w 1512 r. znajdował się dwór, folwark, młyn, staw, łąki i lasy. We wsi zamieszkiwało pięciu kmieci, ogółem pięciu zagrodników, karczmarz i młynarz. W XII w. właścicielami Leśmierza byli Karaśniccy herbu Jastrzębice, następnie Wojciech Byszewski, a w czasach stanisławowskich Konstanty Łada. W 1813 r. po podziałach rodzinnych jedynym właścicielem Leśmierza stał się Wincenty Łada, syn Konstantego. W dn. 31 maja 1838 r. Łada sprzedał Leśmierz Bernardowi Górskiemu, który w dn. 20 września tegoż roku odprzedał go Bogusławowi Wernerowi. Ten ostatni razem z bratem Wilhelmem zbudował Cukrownię Leśmierz. W 1840 r. bracia poróżnili się i Bogusław ustąpił z Leśmierza, a majątek Leśmierz wraz z fabryką przejął Wilhelm. Po śmierci Wilhelma Wernera w 1842 r. majątek po nim odziedziczyła wdowa Matylda Reisenstein i ich 11 dzieci.
W l. 1868-1954 Leśmierz był siedzibą gminy wiejskiej. Jej obszar wynosił w XIX w. 14350 mórg, czyli 8036 ha. Według stanu z dn. 1 lipca 1952 r. gmina składała się z 20 gromad.
W 1875 r. w Leśmierzu powstała straż ogniowa. W 1880 r. Karol i Adolf Scheiblerowie, Henryk Schlösser, Wiktor Saenger (zięciowie Wilhelma Wernera) oraz Józef Werner, kupili majątek Leśmierz z cukrownią. Osiem lat później powołano do życia Towarzystwo Przemysłowe Leśmierz. Administratorem Towarzystwa został w 1888 r. Władysław Boetticher.
Na przełomie XIX i XX w. Leśmierz zmienił się z typowej wsi w osadę fabryczną o charakterze miejskim. W 1893 r. założono orkiestrę fabryczną. W 1896 r. zastąpiono w Leśmierzu oświetlenie gazowe elektrycznym. W 1897 r. Towarzystwo Przemysłowe Leśmierz wybudowało neogotycki kościół filialny, a w l. 1899-1900 nowy gmach szkolny, który służy młodzieży do dnia dzisiejszego. W 1900 r. założono ochronkę dla dzieci pracowników cukrowni,która działa do dzisiaj jako przedszkole gminne. W 1913 r. w Leśmierzu wybudowano Dom Ludowy.
W 1914 r. Leśmierz liczył 1043 mieszkańców. Według spisu ludności z dn. 30 września 1921 r. Leśmierz (osada fabryczna) liczył 17 domów, zamieszkanych przez 493 osoby. Folwark posiadał 7 domów zamieszkałych przez 410 osób.
Po wyzwoleniu Leśmierza, w styczniu 1945 r. cukrownię upaństwowiono, a 10 stycznia stała się spółką akcyjną. W latach 2007-2008 w cukrowni przeprowadzono ostatnią kampanię cukrowniczą.
W 1949 r. w Leśmierzu, w wyniku reformy rolnej, na bazie dawnego majątku ziemskiego (folwarku) powstało Państwowe Gospodarstwo Rolne (PGR). Podlegały mu zakłady w Skotnikach i Piaskowicach (gmina Parzęczew).
4 października 1954 r. Leśmierz stał się siedzibą Gromadzkiej Rady Narodowej. W jej skład wchodziło 14 wsi wraz z osadami i parcelami. W 1991 r. majątek PGR został przejęty przez Agencję Własności Rolnej skarbu państwa. Od 1996 r. jest własnością prywatną.

Link zewnętrzny

http://osadnicy.info/okreg-lodzki/

Oprac. Barbara Manista