Dornstein Karol: Różnice pomiędzy wersjami
m |
(Korekta) |
||
Linia 1: | Linia 1: | ||
<accesscontrol>Redakcja</accesscontrol> | <accesscontrol>Redakcja</accesscontrol> | ||
− | [[Plik:1822-podpis.jpg|400px|thumb|prawo| | + | [[Plik:1822-podpis.jpg|400px|thumb|prawo|Podpis Karola Dornsteina]] |
'''Karol Dornstein''' (ur. ok.1779 r., zm. 19 lipca 1827 r. w Ozorkowie) - geometra wsi, osady rękodzielniczej i miasta Ozorkowa.<br /> | '''Karol Dornstein''' (ur. ok.1779 r., zm. 19 lipca 1827 r. w Ozorkowie) - geometra wsi, osady rękodzielniczej i miasta Ozorkowa.<br /> | ||
== Biografia== | == Biografia== | ||
Karol Dornstein był drugim mężem Faustyny z domu Płacheckiej. Adoptował jej córkę z pierwszego małżeństwa o imionach Józefa Ksaweryna.<br /> | Karol Dornstein był drugim mężem Faustyny z domu Płacheckiej. Adoptował jej córkę z pierwszego małżeństwa o imionach Józefa Ksaweryna.<br /> | ||
− | + | Miał co najmniej jedną własną córkę, Florentynę. Był też opiekunem prawnym Emilii Dąmkowiczówny, rodem z Kalisza.<br /> | |
− | Był też opiekunem prawnym Emilii Dąmkowiczówny, rodem z Kalisza.<br /> | + | Mieszkał we własnej nieruchomości w Ozorkowie w l. 1815-1827. Był katolikiem. |
− | Mieszkał we własnej nieruchomości w Ozorkowie w l. 1815-1827 | ||
− | |||
− | |||
==Rodzina== | ==Rodzina== | ||
− | * Faustyna Płachecka w 1802 r. poślubiła<ref>Akt ślubu nr 1802/18, USC Chodecz, AP Toruń, O/Włocławek</ref> Karola Gostyńskiego i miała z nim córkę Józefę Ksawerynę, ur. ok. 1804 r. | + | * Faustyna Płachecka w 1802 r. poślubiła<ref>Akt ślubu nr 1802/18, USC Chodecz, AP Toruń, O/Włocławek.</ref> Karola Gostyńskiego i miała z nim córkę Józefę Ksawerynę, ur. ok. 1804 r. |
− | * Po zaginięciu Karola Gostyńskiego, Faustyna poślubiła Karola Dornsteina. Karol Dornstein adoptował Józefę Ksawerynę<ref>Akt nr 1825/12 z 9 lutego 1825 r. par. Ozorków, występuje Karol Dornstein, geometra, zamieszkały w Ozorkowie, jako świadek na ślubie</ref>. | + | * Po zaginięciu Karola Gostyńskiego, Faustyna poślubiła Karola Dornsteina. Karol Dornstein adoptował Józefę Ksawerynę<ref>Akt nr 1825/12 z 9 lutego 1825 r. par. Ozorków, występuje Karol Dornstein, geometra, zamieszkały w Ozorkowie, jako świadek na ślubie.</ref>. |
− | * 19 października 1820 r. zmarła<ref>Akt nr 1820/karta 63 zgon w księdze USC Parafii Ozorków</ref> córka Karola Dorsteina, geometry zamieszkałego pod nr 215 w Ozorkowie. Miała lat 9 i na imię Florentyna. Zgon zgłosił Karol Dornstein. | + | * 19 października 1820 r. zmarła<ref>Akt nr 1820/karta 63 zgon w księdze USC Parafii Ozorków.</ref> córka Karola Dorsteina, geometry zamieszkałego pod nr 215 w Ozorkowie. Miała lat 9 i na imię Florentyna. Zgon zgłosił Karol Dornstein. |
− | * W 1822 r. wzięła ślub<ref>Akt nr 1822/258 ślub w księdze USC Parafii Ozorków</ref> w Ozorkowie 16-letnia Panna Emilia Dąmkowiczówna (oryginalne nazwisko z aktu ślubu) rodem z Kalisza w asystencji swego opiekuna JW<ref>JW = jaśnie wielmożnego</ref> Karóla Dornsteina, geometry Miasta Ozorkowa. Zostaje ona żoną Gotlieba Hensela, sukiennika pochodzącego z Wielkiego Księstwa Poznańskiego. Na owym dokumencie widnieje podpis Karóla Dornsteina.<br /> | + | * W 1822 r. wzięła ślub<ref>Akt nr 1822/258 ślub w księdze USC Parafii Ozorków.</ref> w Ozorkowie 16-letnia Panna Emilia Dąmkowiczówna (oryginalne nazwisko z aktu ślubu) rodem z Kalisza w asystencji swego opiekuna JW<ref>JW = jaśnie wielmożnego.</ref> Karóla Dornsteina, geometry Miasta Ozorkowa. Zostaje ona żoną Gotlieba Hensela, sukiennika pochodzącego z Wielkiego Księstwa Poznańskiego. Na owym dokumencie widnieje podpis Karóla Dornsteina.<br /> |
− | * 25 lutego 1825 | + | * 25 lutego 1825 r. odbył się ślub<ref>Akt nr 1825/12 z 9 lutego 1825 r. w parafii Ozorków.</ref> Ludwika Czerzyskiego, z panną dotąd przy rodzicach swych zamieszkałą, Józefą Ksaweryną Gostyńską, liczącą lat 21, córką Karola Gostyńskiego i Faustyny. Faustyna jest żoną Karola Dornsteina<ref>Zapis na marginesie Aktu nr 1825/12.</ref>. Karol Dornstein posiadał swoja własność w Ozorkowie<ref>Wśród nazwisk osadników i ludzi przybyłych do Ozorkowa w czasie rozkwitu osady i miasta Ozorkowa, czyli do 1830 r., występuje: Dornstein Karol i Dornstein Faustyna. W: Górny P. A., ''Przemysł Starszy od Miasta'', Ozorków 2015, s. 28.</ref>.<br /> |
− | * Dnia 19 lipca 1927 umiera<ref>Akt nr 50/1827 wpis w księdze metrykalnej Parafii Ozorków</ref> Karol Dornstein, lat 48 mający, geometra, mąż Faustyny, w swej własności zamieszkały. Zgon zgłasza Ludwik Czerzyski zięć zmarłego, czyli mąż pasierbicy i Józef Dryznern, fabrykant<ref>Tekst aktu zgonu brzmi: Działo się w mieście Ozorkowie dnia dwudziestego drugiego lipca o godzinie siódmej z południa tysiąc osiemset dwudziestego siódmego roku. Stawili się Wielmożny Ludwik Czerzyski zięć zmarłego, lat trzydzieści trzy i Józef Dryznern, fabrykant trzydzieści pięć lat mający w Ozorkowie zamieszkali i oświadczyli nam iż w dniu dziewiętnastym o godzinie szóstej z południa roku bieżącego umarł Wielmożny Karol Dornsztajn Jeometra lat czterdzieści osiem mający mąż Faustyny Dornsztajn w Ozorkowie w swej własności zamieszkały. Po przekonaniu się naocznie o zejściu Karola Dornsztajn, Akt ten stawiającym przeczytany został podpisany przez Nas i stawiających. Podpisał X (ksiądz) Brodziński.</ref>.<br /> | + | * Dnia 19 lipca 1927 r. umiera<ref>Akt nr 50/1827 wpis w księdze metrykalnej Parafii Ozorków.</ref> Karol Dornstein, lat 48 mający, geometra, mąż Faustyny, w swej własności zamieszkały. Zgon zgłasza Ludwik Czerzyski, zięć zmarłego, czyli mąż pasierbicy i Józef Dryznern, fabrykant<ref>Tekst aktu zgonu brzmi: Działo się w mieście Ozorkowie dnia dwudziestego drugiego lipca o godzinie siódmej z południa tysiąc osiemset dwudziestego siódmego roku. Stawili się Wielmożny Ludwik Czerzyski zięć zmarłego, lat trzydzieści trzy i Józef Dryznern, fabrykant trzydzieści pięć lat mający w Ozorkowie zamieszkali i oświadczyli nam iż w dniu dziewiętnastym o godzinie szóstej z południa roku bieżącego umarł Wielmożny Karol Dornsztajn Jeometra lat czterdzieści osiem mający mąż Faustyny Dornsztajn w Ozorkowie w swej własności zamieszkały. Po przekonaniu się naocznie o zejściu Karola Dornsztajn, Akt ten stawiającym przeczytany został podpisany przez Nas i stawiających. Podpisał X (ksiądz) Brodziński.</ref>.<br /> |
==Praca== | ==Praca== | ||
− | W naszym mieście mieszkał w l. 1815-1827 i pracował na zlecenie Ignacego Starzyńskiego w l. 1805-1827 Karol Dornstein, geometra uprawniony<ref> | + | W naszym mieście mieszkał w l. 1815-1827 i pracował na zlecenie [[Starzyński Ignacy|Ignacego Starzyńskiego]] w l. 1805-1827 Karol Dornstein, geometra uprawniony<ref>Górny P. A., ''Przemysł Starszy od Miasta'', Ozorków 2015, s. 8 i 9.</ref>.<br /> |
Jest wielce prawdopodobnym, że to właśnie Karol Dornstein wykonywał skrupulatnie pracę wytyczania w terenie i wykreślania na papierze poszczególnych parceli z przeznaczeniem dla osadników, o czym świadczą jego podpisy na dokumentach i mapach. | Jest wielce prawdopodobnym, że to właśnie Karol Dornstein wykonywał skrupulatnie pracę wytyczania w terenie i wykreślania na papierze poszczególnych parceli z przeznaczeniem dla osadników, o czym świadczą jego podpisy na dokumentach i mapach. | ||
Ignacy Starzyński, wizjoner i przedsiębiorca chcący skutecznie zachęcić osadników do zamieszkania we wsi Ozorków już z pewnym wyprzedzeniem musiał zlecić geometrze wytyczenie działek przy głównych traktach z przeznaczeniem dla osadników. Zostały też starannie wyrysowane na mapach stawy, młyny, folusze, tartak, cegielnia, olejarnia, zabudowania folwarczne. | Ignacy Starzyński, wizjoner i przedsiębiorca chcący skutecznie zachęcić osadników do zamieszkania we wsi Ozorków już z pewnym wyprzedzeniem musiał zlecić geometrze wytyczenie działek przy głównych traktach z przeznaczeniem dla osadników. Zostały też starannie wyrysowane na mapach stawy, młyny, folusze, tartak, cegielnia, olejarnia, zabudowania folwarczne. | ||
− | Z powyższego wynika, że Dornstein mógł być od 1805 | + | Z powyższego wynika, że Dornstein mógł być od 1805 r. w Ozorkowie. Najpierw mieszkał w dworze Starzyńskiego, a później wybudował dom na parceli nr 215. |
==Dokumentacja== | ==Dokumentacja== | ||
− | # Pierwszą Umowę z osadnikami Ignacy | + | # Pierwszą Umowę z osadnikami Ignacy Starzyński podpisuje 10 grudnia 1807 r. w Łęczycy<ref>Górny P. A., Łuczak R. S., ''Dzieje Ozorkowa na podstawie Społeczności Ewangelicko-Augsburskiej'', Łódź 2009, s. 9.</ref>. W umowie jednoznacznie napisano, że zainteresowani już widzieli i zaakceptowali wytyczone place na gruncie. Pola powierzchni tych areałów zostały precyzyjnie opisane w umowie. |
− | # Na tejże Umowie widnieją podpisy: Ignacy Starzyński, Dornstein - jako świadek umów (zaświadcza znaki tych, którzy pisać nie umieją), Strzałkowski -pisarz aktowy, Kozerski - archiwista przysięgły. | + | # Na tejże Umowie widnieją podpisy: Ignacy Starzyński, Dornstein - jako świadek umów (zaświadcza znaki tych, którzy pisać nie umieją), Strzałkowski - pisarz aktowy, Kozerski - archiwista przysięgły. |
− | # Drugą umowę Ignacy Starzyński podpisuje z osadnikami 13 marca 1811 r. w Wytrzyszczkach<ref>Górny, Łuczak ''Dzieje Ozorkowa na podstawie Społeczności Ewangelicko-Augsburskiej'', Łódź 2009 | + | # Drugą umowę Ignacy Starzyński podpisuje z osadnikami 13 marca 1811 r. w Wytrzyszczkach<ref>Górny P. A., Łuczak R. S., ''Dzieje Ozorkowa na podstawie Społeczności Ewangelicko-Augsburskiej'', Łódź 2009, s. 14.</ref>. Tu również potwierdza się teza, że musiał już istnieć plan regulacyjny i rejestr pomiarowy do tego planu, w którym zawarte były parcele o podawanych areałach. |
# Po podpisaniu umowy w Wytrzyszczkach dziedzic Starzyński rozpoczął starania o przyznanie osadzie praw miejskich. Po utworzeniu Królestwa Polskiego kontynuuje zabiegi przesyłając do władz raporty oraz mapy Ozorkowa i Strzeblewa, które wykonał geometra Dornstein<ref>Raporty i mapy znajdują się w Archiwum Głównym Akt Dawnych (AGAD) w Warszawie.</ref>. | # Po podpisaniu umowy w Wytrzyszczkach dziedzic Starzyński rozpoczął starania o przyznanie osadzie praw miejskich. Po utworzeniu Królestwa Polskiego kontynuuje zabiegi przesyłając do władz raporty oraz mapy Ozorkowa i Strzeblewa, które wykonał geometra Dornstein<ref>Raporty i mapy znajdują się w Archiwum Głównym Akt Dawnych (AGAD) w Warszawie.</ref>. | ||
# Mapy są trzy: | # Mapy są trzy: | ||
− | * Pierwsza z 1815 r. podpisana Dornstein Geom JKM przys. | + | *Pierwsza z 1815 r. podpisana Dornstein Geom JKM przys. |
* Druga z 1816 r. podpisana Dornstein Geomer (…) Przys | * Druga z 1816 r. podpisana Dornstein Geomer (…) Przys | ||
− | * Trzecia z 1816 r. z poprawkami na czerwono<ref>Archiwum Państwowe w Łodzi</ref> podpisana Dornstein Geomer (…) Przys | + | * Trzecia z 1816 r. z poprawkami na czerwono<ref>Archiwum Państwowe w Łodzi.</ref> podpisana Dornstein Geomer (…) Przys |
− | Po uzyskaniu praw miejskich i otrzymaniu przywilejów z tym związanych Ozorków zaczął intensywnie się rozwijać. Świadczą o tym raporty Rajmunda Rembielińskiego składane do Rządu Królestwa a zachowane w AGAD. W związku z przybywaniem nowych, zasobnych w kapitał, wiedzę i kontakty przedsiębiorców niezbędne były prace geometry o znacznie większym zakresie, czemu mógł podołać przebywający na miejscu, geometra z Ozorkowa, Karol Dornstein.<br /> | + | Po uzyskaniu praw miejskich i otrzymaniu przywilejów z tym związanych Ozorków zaczął intensywnie się rozwijać. Świadczą o tym raporty Rajmunda Rembielińskiego składane do Rządu Królestwa, a zachowane w AGAD. W związku z przybywaniem nowych, zasobnych w kapitał, wiedzę i kontakty przedsiębiorców, niezbędne były prace geometry o znacznie większym zakresie, czemu mógł podołać przebywający na miejscu, geometra z Ozorkowa, Karol Dornstein.<br /> |
− | <small>''Oprac. | + | <small>''Oprac. '''Zdzisław Żerkowski'''''</small> |
==Przypisy== | ==Przypisy== | ||
[[Kategoria:Hasła w przygotowaniu]] | [[Kategoria:Hasła w przygotowaniu]] |
Wersja z 09:40, 6 mar 2016
<accesscontrol>Redakcja</accesscontrol>
Karol Dornstein (ur. ok.1779 r., zm. 19 lipca 1827 r. w Ozorkowie) - geometra wsi, osady rękodzielniczej i miasta Ozorkowa.
Spis treści
Biografia
Karol Dornstein był drugim mężem Faustyny z domu Płacheckiej. Adoptował jej córkę z pierwszego małżeństwa o imionach Józefa Ksaweryna.
Miał co najmniej jedną własną córkę, Florentynę. Był też opiekunem prawnym Emilii Dąmkowiczówny, rodem z Kalisza.
Mieszkał we własnej nieruchomości w Ozorkowie w l. 1815-1827. Był katolikiem.
Rodzina
- Faustyna Płachecka w 1802 r. poślubiła[1] Karola Gostyńskiego i miała z nim córkę Józefę Ksawerynę, ur. ok. 1804 r.
- Po zaginięciu Karola Gostyńskiego, Faustyna poślubiła Karola Dornsteina. Karol Dornstein adoptował Józefę Ksawerynę[2].
- 19 października 1820 r. zmarła[3] córka Karola Dorsteina, geometry zamieszkałego pod nr 215 w Ozorkowie. Miała lat 9 i na imię Florentyna. Zgon zgłosił Karol Dornstein.
- W 1822 r. wzięła ślub[4] w Ozorkowie 16-letnia Panna Emilia Dąmkowiczówna (oryginalne nazwisko z aktu ślubu) rodem z Kalisza w asystencji swego opiekuna JW[5] Karóla Dornsteina, geometry Miasta Ozorkowa. Zostaje ona żoną Gotlieba Hensela, sukiennika pochodzącego z Wielkiego Księstwa Poznańskiego. Na owym dokumencie widnieje podpis Karóla Dornsteina.
- 25 lutego 1825 r. odbył się ślub[6] Ludwika Czerzyskiego, z panną dotąd przy rodzicach swych zamieszkałą, Józefą Ksaweryną Gostyńską, liczącą lat 21, córką Karola Gostyńskiego i Faustyny. Faustyna jest żoną Karola Dornsteina[7]. Karol Dornstein posiadał swoja własność w Ozorkowie[8].
- Dnia 19 lipca 1927 r. umiera[9] Karol Dornstein, lat 48 mający, geometra, mąż Faustyny, w swej własności zamieszkały. Zgon zgłasza Ludwik Czerzyski, zięć zmarłego, czyli mąż pasierbicy i Józef Dryznern, fabrykant[10].
Praca
W naszym mieście mieszkał w l. 1815-1827 i pracował na zlecenie Ignacego Starzyńskiego w l. 1805-1827 Karol Dornstein, geometra uprawniony[11].
Jest wielce prawdopodobnym, że to właśnie Karol Dornstein wykonywał skrupulatnie pracę wytyczania w terenie i wykreślania na papierze poszczególnych parceli z przeznaczeniem dla osadników, o czym świadczą jego podpisy na dokumentach i mapach.
Ignacy Starzyński, wizjoner i przedsiębiorca chcący skutecznie zachęcić osadników do zamieszkania we wsi Ozorków już z pewnym wyprzedzeniem musiał zlecić geometrze wytyczenie działek przy głównych traktach z przeznaczeniem dla osadników. Zostały też starannie wyrysowane na mapach stawy, młyny, folusze, tartak, cegielnia, olejarnia, zabudowania folwarczne.
Z powyższego wynika, że Dornstein mógł być od 1805 r. w Ozorkowie. Najpierw mieszkał w dworze Starzyńskiego, a później wybudował dom na parceli nr 215.
Dokumentacja
- Pierwszą Umowę z osadnikami Ignacy Starzyński podpisuje 10 grudnia 1807 r. w Łęczycy[12]. W umowie jednoznacznie napisano, że zainteresowani już widzieli i zaakceptowali wytyczone place na gruncie. Pola powierzchni tych areałów zostały precyzyjnie opisane w umowie.
- Na tejże Umowie widnieją podpisy: Ignacy Starzyński, Dornstein - jako świadek umów (zaświadcza znaki tych, którzy pisać nie umieją), Strzałkowski - pisarz aktowy, Kozerski - archiwista przysięgły.
- Drugą umowę Ignacy Starzyński podpisuje z osadnikami 13 marca 1811 r. w Wytrzyszczkach[13]. Tu również potwierdza się teza, że musiał już istnieć plan regulacyjny i rejestr pomiarowy do tego planu, w którym zawarte były parcele o podawanych areałach.
- Po podpisaniu umowy w Wytrzyszczkach dziedzic Starzyński rozpoczął starania o przyznanie osadzie praw miejskich. Po utworzeniu Królestwa Polskiego kontynuuje zabiegi przesyłając do władz raporty oraz mapy Ozorkowa i Strzeblewa, które wykonał geometra Dornstein[14].
- Mapy są trzy:
- Pierwsza z 1815 r. podpisana Dornstein Geom JKM przys.
- Druga z 1816 r. podpisana Dornstein Geomer (…) Przys
- Trzecia z 1816 r. z poprawkami na czerwono[15] podpisana Dornstein Geomer (…) Przys
Po uzyskaniu praw miejskich i otrzymaniu przywilejów z tym związanych Ozorków zaczął intensywnie się rozwijać. Świadczą o tym raporty Rajmunda Rembielińskiego składane do Rządu Królestwa, a zachowane w AGAD. W związku z przybywaniem nowych, zasobnych w kapitał, wiedzę i kontakty przedsiębiorców, niezbędne były prace geometry o znacznie większym zakresie, czemu mógł podołać przebywający na miejscu, geometra z Ozorkowa, Karol Dornstein.
Oprac. Zdzisław Żerkowski
Przypisy
- ↑ Akt ślubu nr 1802/18, USC Chodecz, AP Toruń, O/Włocławek.
- ↑ Akt nr 1825/12 z 9 lutego 1825 r. par. Ozorków, występuje Karol Dornstein, geometra, zamieszkały w Ozorkowie, jako świadek na ślubie.
- ↑ Akt nr 1820/karta 63 zgon w księdze USC Parafii Ozorków.
- ↑ Akt nr 1822/258 ślub w księdze USC Parafii Ozorków.
- ↑ JW = jaśnie wielmożnego.
- ↑ Akt nr 1825/12 z 9 lutego 1825 r. w parafii Ozorków.
- ↑ Zapis na marginesie Aktu nr 1825/12.
- ↑ Wśród nazwisk osadników i ludzi przybyłych do Ozorkowa w czasie rozkwitu osady i miasta Ozorkowa, czyli do 1830 r., występuje: Dornstein Karol i Dornstein Faustyna. W: Górny P. A., Przemysł Starszy od Miasta, Ozorków 2015, s. 28.
- ↑ Akt nr 50/1827 wpis w księdze metrykalnej Parafii Ozorków.
- ↑ Tekst aktu zgonu brzmi: Działo się w mieście Ozorkowie dnia dwudziestego drugiego lipca o godzinie siódmej z południa tysiąc osiemset dwudziestego siódmego roku. Stawili się Wielmożny Ludwik Czerzyski zięć zmarłego, lat trzydzieści trzy i Józef Dryznern, fabrykant trzydzieści pięć lat mający w Ozorkowie zamieszkali i oświadczyli nam iż w dniu dziewiętnastym o godzinie szóstej z południa roku bieżącego umarł Wielmożny Karol Dornsztajn Jeometra lat czterdzieści osiem mający mąż Faustyny Dornsztajn w Ozorkowie w swej własności zamieszkały. Po przekonaniu się naocznie o zejściu Karola Dornsztajn, Akt ten stawiającym przeczytany został podpisany przez Nas i stawiających. Podpisał X (ksiądz) Brodziński.
- ↑ Górny P. A., Przemysł Starszy od Miasta, Ozorków 2015, s. 8 i 9.
- ↑ Górny P. A., Łuczak R. S., Dzieje Ozorkowa na podstawie Społeczności Ewangelicko-Augsburskiej, Łódź 2009, s. 9.
- ↑ Górny P. A., Łuczak R. S., Dzieje Ozorkowa na podstawie Społeczności Ewangelicko-Augsburskiej, Łódź 2009, s. 14.
- ↑ Raporty i mapy znajdują się w Archiwum Głównym Akt Dawnych (AGAD) w Warszawie.
- ↑ Archiwum Państwowe w Łodzi.