Dornstein Karol

Z Ozopedia - internetowa Encyklopedia miasta i gminy Ozorków
Przejdź do nawigacji Przejdź do wyszukiwania
Podpis Karola Dornsteina

Karol Dornstein (ur. ok. 1779 r., zm. 19 lipca 1827 r. w Ozorkowie) - geometra wsi, osady rękodzielniczej i miasta Ozorkowa.

Biografia

Karol Dornstein był drugim mężem Faustyny z domu Płacheckiej. Adoptował jej córkę z pierwszego małżeństwa o imionach Józefa Ksaweryna.
Miał co najmniej jedną własną córkę, Florentynę. Był też opiekunem prawnym Emilii Dąmkowiczówny, rodem z Kalisza.
Mieszkał we własnej nieruchomości w Ozorkowie w l. 1815-1827. Był katolikiem.

Rodzina

  • Faustyna Płachecka w 1802 r. poślubiła[1] Karola Gostyńskiego i miała z nim córkę Józefę Ksawerynę, ur. ok. 1804 r.
  • Po zaginięciu Karola Gostyńskiego, Faustyna poślubiła Karola Dornsteina. Karol Dornstein adoptował Józefę Ksawerynę[2].
  • 19 października 1820 r. zmarła[3] 9-letnia córka Karola Dorsteina, Florentyna.
  • W 1822 r. wzięła ślub[4] w Ozorkowie 16-letnia panna Emilia Dąmkowiczówna (oryginalne nazwisko z aktu ślubu) rodem z Kalisza w asystencji swego opiekuna JW[5] Karóla Dornsteina, geometry Miasta Ozorkowa. Została ona żoną Gotlieba Hensela, sukiennika pochodzącego z Wielkiego Księstwa Poznańskiego. Na owym dokumencie widnieje podpis Karóla Dornsteina.
  • 25 lutego 1825 r. odbył się ślub[6] Ludwika Czerzyskiego z Józefą Ksaweryną Gostyńską, lat 21, córką Karola Gostyńskiego i Faustyny (żony Karola Dornsteina)[7].
  • Dnia 19 lipca 1827 r. umiera[8] Karol Dornstein, lat 48[9].

Praca

Karol Dornstein mieszkał w Ozorkowie w l. 1815-1827 i pracował na zlecenie Ignacego Starzyńskiego w l. 1805-1827. Prawdopodobnie wytyczył w terenie i wykreślił na papierze poszczególne parcele z przeznaczeniem dla osadników, o czym świadczą jego podpisy na dokumentach i mapach. Ignacy Starzyński, wizjoner i przedsiębiorca chcący skutecznie zachęcić osadników do zamieszkania we wsi Ozorków, już z pewnym wyprzedzeniem musiał zlecić geometrze wytyczenie działek przy głównych traktach z przeznaczeniem dla osadników. Zostały też starannie wyrysowane na mapach stawy, młyny, folusze, tartak, cegielnia, olejarnia, zabudowania folwarczne. Wynika z tego, że Dornstein mógł przebywać w Ozorkowie od 1805 r. Najpierw mieszkał w dworze Starzyńskiego, a później wybudował dom na parceli nr 215.

Dokumentacja

  1. Pierwszą Umowę z osadnikami Ignacy Starzyński podpisuje 10 grudnia 1807 r. w Łęczycy[10]. W umowie jednoznacznie napisano, że zainteresowani już widzieli i zaakceptowali wytyczone place na gruncie. Pola powierzchni tych areałów zostały precyzyjnie opisane w umowie. Widnieją tu podpisy: Ignacy Starzyński, Dornstein - jako świadek umów (zaświadcza znaki tych, którzy pisać nie umieją), Strzałkowski - pisarz aktowy, Kozerski - archiwista przysięgły.
  2. Drugą umowę Ignacy Starzyński podpisuje z osadnikami 13 marca 1811 r. w Wytrzyszczkach[11]. Tu również potwierdza się teza, że musiał już istnieć plan regulacyjny i rejestr pomiarowy do tego planu, w którym zawarte były parcele o podawanych areałach.
  3. Po podpisaniu umowy w Wytrzyszczkach dziedzic Starzyński rozpoczął starania o przyznanie osadzie praw miejskich. Po utworzeniu Królestwa Polskiego kontynuował zabiegi, przesyłając do władz raporty oraz mapy Ozorkowa i Strzeblewa, które wykonał geometra Dornstein[12].
  4. Mapy są trzy:
  • Pierwsza z 1815 r. podpisana Dornstein Geom JKM przys.
  • Druga z 1816 r. podpisana Dornstein Geomer (…) Przys.
  • Trzecia z 1816 r. z poprawkami na czerwono[13] podpisana Dornstein Geomer (…) Przys.

Po uzyskaniu praw miejskich i otrzymaniu przywilejów z tym związanych Ozorków zaczął intensywnie się rozwijać. Świadczą o tym raporty Rajmunda Rembielińskiego składane do Rządu Królestwa, a zachowane w AGAD. W związku z przybywaniem nowych, zasobnych w kapitał, wiedzę i kontakty przedsiębiorców, niezbędne były prace geometry o znacznie większym zakresie, czemu mógł podołać przebywający na miejscu, geometra z Ozorkowa, Karol Dornstein.

Oprac. Zdzisław Żerkowski

Przypisy

  1. ↑ Akt ślubu nr 1802/18, USC Chodecz, AP Toruń, O/Włocławek.
  2. ↑ Akt nr 1825/12 z 9 lutego 1825 r. par. Ozorków, występuje Karol Dornstein, geometra, zamieszkały w Ozorkowie, jako świadek na ślubie.
  3. ↑ Akt nr 1820/karta 63 zgon w księdze USC Parafii Ozorków.
  4. ↑ Akt nr 1822/258 ślub w księdze USC Parafii Ozorków.
  5. ↑ JW = jaśnie wielmożnego.
  6. ↑ Akt nr 1825/12 z 9 lutego 1825 r. w parafii Ozorków.
  7. ↑ Zapis na marginesie Aktu nr 1825/12.
  8. ↑ Akt nr 50/1827 wpis w księdze metrykalnej Parafii Ozorków.
  9. ↑ Tekst aktu zgonu brzmi: Działo się w mieście Ozorkowie dnia dwudziestego drugiego lipca o godzinie siódmej z południa tysiąc osiemset dwudziestego siódmego roku. Stawili się Wielmożny Ludwik Czerzyski zięć zmarłego, lat trzydzieści trzy i Józef Dryznern, fabrykant trzydzieści pięć lat mający w Ozorkowie zamieszkali i oświadczyli nam iż w dniu dziewiętnastym o godzinie szóstej z południa roku bieżącego umarł Wielmożny Karol Dornsztajn Jeometra lat czterdzieści osiem mający mąż Faustyny Dornsztajn w Ozorkowie w swej własności zamieszkały. Po przekonaniu się naocznie o zejściu Karola Dornsztajn, Akt ten stawiającym przeczytany został podpisany przez Nas i stawiających. Podpisał X (ksiądz) Brodziński.
  10. ↑ Górny P. A., Łuczak R. S., Dzieje Ozorkowa na podstawie Społeczności Ewangelicko-Augsburskiej, Łódź 2009, s. 9.
  11. ↑ Górny P. A., Łuczak R. S., Dzieje Ozorkowa na podstawie Społeczności Ewangelicko-Augsburskiej, Łódź 2009, s. 14.
  12. ↑ Raporty i mapy znajdują się w Archiwum Głównym Akt Dawnych (AGAD) w Warszawie.
  13. ↑ Archiwum Państwowe w Łodzi.
Źródło: „https://ozopedia.org/index.php?title=Dornstein_Karol&oldid=3634”