2388
edycji
Zmiany
Przejdź do nawigacji
Przejdź do wyszukiwania
W 1933 r[[Plik:Dokumenty_AK.jpg|200px|thumb|right|Od lewej: Legitymacja poświadczająca o zatrudnieniu M. Ubysza w KG AK, zawiadomienie z VI Oddziału Referatu o nieznanej treści, opaska 48 plutonu Wojska Polskiego nienależąca najprawdopodobniej do Mieczysława Ubysza, nieśmiertelnik, zaświadczenie o rejestracji w Państwowym Urzędzie Repatriacyjnym w Dziedzicach<ref>Ubysz M., ''Mieczysław Ubysz...'', s. 234.</ref>.]]Wybuch wojny zastał go w Warszawie. ukończył Państwowe Gimnazjum Jako ochotnik wziął udział w Zgierzu obronie stolicy. Po kampanii wrześniowej wyjechał do Ozorkowa, gdzie przebywał jego ojciec, i już rok później wstąpił na Uniwersytet Stefana Batorego w Wilnie1940 r. Studiował tam prawo razem z nim uciekł do Krakowa. Opiekował się nim, szmuglował towary tekstylne, aby utrzymać siebie i nauki społeczneschorowanego ojca. W Zmarł on jeszcze w tym czasie mieszkał u rodzinysamym roku, Bożenny i Teodora Gortów. Jako poeta debiutował na łamach prasy studenckiej. Nie ukończył jednak studiówwobec czego Mieczysław wrócił do Warszawy. W l. 19371941-1939 1944 pracował jako nauczyciel sprzedawca w Gimnazjum dla Ociemniałych w Wilniebufecie Dworca Wschodniego (pomagał finansowo matce), jednocześnie będąc aktywnym wywiadowcą ZWZ<ref>''W czasie wojny przez węzeł warszawski przechodziło mnóstwo transportów wojskowych, a dworzec był miejscem, gdzie zatrzymywały się one na dłużej, wioząc sprzęt wojenny i formacje wojskowe. Z frontu wschodniego przybywały również pociągi urlopowe oraz sanitarne, które także należało obserwować. Poeta miał za zadanie informować o tym, co się dzieje. Na przełomie lat 1942/1943 był świadkiem transportów ludności wysiedlonej z Zamojszczyzny'' (Ubysz M., ''Mieczysław Ubysz – poeta Powstania Warszawskiego'', Warszawa 2012, w 1939 s. 9).</ref>. Od 1941 r. jako spiker Polskiego Radia pracował w WilnieBiurze Informacji i Propagandy KG ZWZ-AK. Wybuch wojny zastał go 2 lata później przeszedł szkolenie w Warszawiedziale informacyjno-filmowym Wydziału Propagandy Mobilizacyjnej.
Wziął udział w kampanii wrześniowej walcząc jako ochotnik w obronie WarszawyTuż przed wybuchem Powstania Warszawskiego zmienił pseudonim na "Wik": ''Wybór tego pseudonimu stanowił dla mnie moją osobistą odpowiedź na groźby i przechwałki hitlerowców, wyzyskujących ku temu słowo «Victoria». Po kapitulacji przebywał w KrakowieJak wiadomo, słowo to zostało przez Niemców zagrabione z serwisu propagandy alianckiej''<ref>Ubysz M. W 1940 r, ''Mieczysław Ubysz. śmierć ojca zmusiła go do przeprowadzenia się do Warszawy. W l. 1941-1944 pracował jako sprzedawca w bufecie Dworca Wschodniego'', jednocześnie będąc aktywnym wywiadowcą ZWZs. Od 1941 r12.</ref>. pracował w Biurze Informacji i Propagandy KG ZWZ-AKPoprzedni pseudonim poety nie jest znany. W czasie Powstania Warszawskiego był dowódcą lotnego patrolu megafonowego nr 2 nadającego bezpośrednie relacje do Londynu, a także spikerem i współtwórcą powstańczej radiostacji "Błyskawica"<ref>Działała od 8 sierpnia do 4 października 1944 r.</ref>. Jednym z jego pierwszych zadań było przebicie przejść w murze między dziedzińcem PKO a podwórkiem "Adrii" i banku włoskiego, które umożliwiałyby ruch kurierów przenoszących informacje. Od 1 do 3 sierpnia tworzył reportaże drukowane później w "Biuletynie Informacyjnym" i czasopiśmie "Warszawa Walczy". Był też okazjonalnym fotoreporterem Wydziału Propagandy Oddziału VI Sztabu KG AK.
Ożenił się z Janiną BańkowskąPodejmował różne prace, był m.in. starszym referentem w Spółdzielni Wydawniczej "Czytelnik", gdzie prowadził dział beletrystyki, sekretarką (l. 1947–1949) i księgową łódzkim oddziale Cepelii (l. 1949–1950), wychowawcą w Instytucie Przemysłowo-Rzemieślniczym Państwowym Domu Dziecka w Otwocku i kierownikiem w Giżycach k. Sochaczewa (l. 1950–1952), zaopatrzeniowcem w Spółdzielni "Społem". Około 1949 r. poznał Janinę Bańkowską, również pochodzącą z Ozorkowa. Przeprowadził się do Łodzi, gdzie mieszkała, i w 1951 r. wziął ślub. Małżeństwo nie trwało długo i , było bezdzietne. Nigdy jednak Mieczysław Ubysz ciągle zmieniał miejsce zamieszkania, naprzemiennie była to Warszawa i ŁódźJanina nie rozwiedli się. Żyli w separacji i nie utrzymywali kontaktu. Rzadko kontaktował Mieczysław sam przeprowadził się z rodzinądo Warszawy, gdzie przydzielono mu mieszkanie. Przed śmiercią nagrał swoje wspomnienia z Powstania Warszawskiego w Polskim Radiu<ref>Nagranie jest dostępne w archiwum.</ref>. Zmarł po ciężkiej chorobie – w 1970 robozie jenieckim zachorował na gruźlicę, później przez wiele lat chorował na płuca, a po ich wyleczeniu pojawił się nowotwór płuc. w WarszawiePrzez całe życie pisał "do szuflady". Pochowano go na Cmentarzu Wojskowym na Powązkach w Warszawie (kwatera B 22). Władysław Bartoszewski nazwał go "zapomnianym poetą walczącej Warszawy".
==Galeria==<gallery>Mieczysław_Ubysz_Wilno_USB_1939# Ubysz M.png|Uniwersytet Stefana Batorego w Wilnie, 1939.indeks-''Mieczysław Ubysz– poeta Powstania Warszawskiego'', Warszawa 2012.jpg|Indeks studencki z 1934.Grób-Mieczyslawa-Ubysza.jpg|Grób na Cmentarzu Wojskowym na Powązkach. Fot. Katarzyna Grabarczyk.</gallery>
Opublikowanie
[[Plik:Mieczysław-Ubysz.jpg|300px250px|thumb|prawo|Zdjęcie Mieczysława Ubysza ze zbiorów Mieczysław Ubysz, II poł. lat 60. XX w. Źródło: Muzeum Powstania Warszawskiego.]] '''Mieczysław Adam Ubysz''' h. Cholewa, ps. powstańczy ''Wik'' (ur. 28 stycznia 1915 r. w Ozorkowie, zm. 6 lutego 1970 r. w Warszawie) – kapral podchorążyczłonek Armii Krajowej w stopniu kaprala podchorążego, uczestnik Powstania Warszawskiego, spiker powstańczej radiostacji "Błyskawica", poeta.
==Ubysz herbu Cholewa==
Prapradziadek Wincenty Nikodem Ubysz był majorem wojska Księstwa Warszawskiego. Jako młodzieniec uciekł do Włoch i walczył pod dowództwem Henryka Dąbrowskiego. Brał udział niemal we wszystkich kampaniach Napoleona Bonaparte. Wyróżnił się odwagą w bitwie pod Almonacid w 1809 r., za co otrzymał Krzyż Legii Honorowej. W 1811 r. ranny trafił do niewoli. Po upadku Napoleona wrócił do kraju i walczył w powstaniu listopadowym, gdzie stracił rękę. Dostał się na emigrację i resztę życia spędził w Paryżu. Był dziedzicem dóbr Kuchar Ubyszowych z przyległościami w obwodzie płockim oraz posesorem dóbr Grzebska.
Ozorkowską linię Ubyszów zapoczątkował Franciszek Ubysz, dziadek Mieczysława. Sprowadził się do Ozorkowa w latach 80. lub 90. XIX w. Pracował jako urzędnik akcyzowy i zmarł tu w 1913 r.
==Biografia==
[[Plik:Kazimierz i Mieczysław Ubyszowie.png|200px|thumb|left|Kazimierz i Mieczysław Ubyszowie<ref>Ubysz M., ''Mieczysław Ubysz – poeta Powstania Warszawskiego'', Warszawa 2012, s. 230.</ref>.]]Był pierwszym dzieckiem urzędnika fabryki schlösserowskiej, Adama Ubysza, i córki łódzkiego przedsiębiorcy, młodszej o 20 lat Heleny z Niteckich. Miał brata Kazimierza (inżynier leśnik)Matka miała 16 lat, gdy wyszła za mąż, a przyszłego męża widziała zaledwie dwa razy. Była nieuświadomiona w kwestiach damsko-męskich, a dużo starszy mąż budził w niej niechęć. Po 2 tygodniach nieskonsumowanego małżeństwa doszło do gwałtu. Poród był niezwykle ciężki. W 1917 r. przyszedł na świat brat Kazimierz Franciszek. Niedługo po tym Helena Ubysz poznała mężczyznę, z pomocą którego rozwiodła się i wyprowadziła z dziećmi do Warszawy. Ojciec chłopców wniósł pozew o odebranie jej praw rodzicielskich i wygrał sprawę sądową. Przejął opiekę nad chłopcami, a Helena otrzymała zakaz zbliżania się do dzieci. Nie przestała jednak interesować się nimi i obserwowała, jak dorastają. Chłopcy dzieciństwo spędzili w Ozorkowie. Jego ciotką była Ich wychowaniem zajęła się ciotka, nauczycielka [[Żukowska Maria|Maria ŻukowskaUbyszówna]] . Okłamała ich, mówiąc, że ich matka zmarła. Po ślubie z Markiem Żukowskim Maria przestała się nimi opiekować. Mieczysław ukończył 6-letnią Szkołę Powszechną nr 1 w Ozorkowie, następnie Gimnazjum Ogólnokształcące i Liceum Matematyczno-Przyrodnicze im. S. Staszica w Zgierzu. W l. 1927–1932 był harcerzem. Maturę zdał rok wcześniej, ale dopiero w 1934 r. rozpoczął studia na Wydziale Prawa i Nauk Społecznych Uniwersytetu Stefana Batorego w Wilnie. Roczna przerwa w edukacji była spowodowana próbą odnalezienia matki. Dzięki pomocy rodziny (brata ojca, Bronisława Ubysza) napisał list do matki i umówił się z nią na spotkanie na Dworcu Głównym w Warszawie. Znak rozpoznawczy (czerwone goździki) okazały się zbędne – syn i matka od razu padli sobie w ramiona. W czasie studiów mieszkał w domu akademickim i u krewnych, Bożenny i Teodora Gortów. Był prezesem Collegium Leonarda da Vinci – to ona wychowała małego Mieczysława stowarzyszenia akademickiego zajmującego się kwestiami etyczno-estetycznymi, członkiem Stowarzyszenia Prawników oraz organizacji samopomocowej "Bratnia Pomoc". Jako poeta debiutował na łamach prasy studenckiej. Miał problemy z nauką i ostatecznie nie ukończył studiów. W l. 1937-1939 ze względów finansowych podjął pracę jako nauczyciel i wychowawca w Gimnazjum dla Ociemniałych w Wilnie. Prowadził zajęcia z rachunkowości specjalnej i Kazimierza po tymprawoznawstwa. Następnie odbył praktykę w Polskim Radiu w Wilnie, gdzie współorganizował także audycje literackie. Był autorem słuchowisk, uczestniczył w występach radiowego akademickiego zespołu słuchowiskowego "Błękitni", jak zostawiła ich matkaa od czasu do czasu recytował swoje wiersze.
Napisał wiele wierszy dotyczących powstania, w których przekazywał swoje przeżycia i emocje. Najbardziej znane to ''Stare Miasto'', ''Manifest'' i ''Ostatni komunikat''. Kontuzjowany Na początku września 1944 r. odszedł z radiostacji. Kilkakrotnie był kontuzjowany i umieszczany w szpitalu w piwnicach kamienicy przy ul. Mokotowskiej. W czasie Powstaniakapitulacji Śródmieścia został przysypany gruzami na ul. Moniuszki, po kapitulacji Warszawy a później raniony podczas wybuchu na ul. Złotej. Warszawę opuścił na noszach. 13 października został wywieziony do obozu jenieckiego Zeithein, gdzie był jednym z autorów i animatorów obozowego teatru. 6 kwietnia 1945 r. został przeniesiony do Stalagu IV B Mühlberg, gdzie przeżył nalot aliantów.
Po kapitulacji III Rzeszy redagował przebywał w Northeim , gdzie redagował pismo obozowe "Droga". Organizował życie kulturalne Polaków, napisał sztukę do teatru obozowego, wydał Wydał dwa tomiki poezji – w 1945 r. ''Czas wirujący'', w 1946 r. ''Brew''<ref>W Polsce Ludowej, poza ''Antologią Polskiej Poezji Podziemnej 1939-1945'' Jana Szczawieja, wiersze Ubysza nie były publikowane.</ref>. W l. 1945-1946 przebywał w Getyndze i Mannheim, zajmując się pracą oświatową i świetlicową na rzecz osób przesiedlonych z ziem polskich w ramach Polskiej YMCA. Pod koniec kwietnia 1947 r. wrócił do Polski. Zamieszkał w Ozorkowie u swojej ciotki, [[Żukowska Maria|Marii Żukowskiej]]. Po stażu w Państwowym Instytucie Książki w Łodzi przeprowadził się do Warszawy. Próbował kontynuować studia na Uniwersytecie Warszawskim. W 21 października 1947 r. rozpoczął dostał się na III rok prawa, ale . Jednym z warunków przyjęcia była opinia wystawiona przez Posterunek MO w Ozorkowie. Jednak we wrześniu 1949 r. Ubysz wystąpił z uczelni. Podejmował różne prace, był m.inW 1948 r. starszym referentem w Spółdzielni Wydawniczej "Czytelnik" (l. 1947–1949) i łódzkim oddziale Cepelii (l. 1949–1950), wychowawcą w Państwowym Domu Dziecka w Otwocku po długiej chorobie i kierownikiem pobycie w Giżycach k. Sochaczewa (l. 1950–1952)szpitalu, umarła jego matka, zaopatrzeniowcem w Spółdzielni "Społem"Helena Janczewska.
==Odznaczenia==
* Krzyż Walecznych
* Srebrny Krzyż Zasługi z Mieczami
==Galeria==
<gallery>
lata_30.jpg|Początek lat 30. XX w.<ref>Ubysz M., ''Mieczysław Ubysz...'', s. 230.</ref>.
indeks-Ubysz.jpg|Indeks (1934)<ref>Zdjęcie z archiwum rodzinnego Bożenny Bargieł.</ref>.
Mieczysław_Ubysz_Wilno_USB_1939.png|Przemowa w Sali Kolumnowej Uniwersytetu Stefana Batorego (1939)<ref>Ibidem.</ref>.
Lata_40.png|Lata 40. XX w.<ref>Ubysz M., ''Mieczysław Ubysz...'', s. 235.</ref>.
W_mieszkaniu_na_ulicy_Wileńskiej.png|W mieszkaniu przy ul. Wileńskiej (okres okupacyjny)<ref>Ubysz M., ''Mieczysław Ubysz...'', s. 233.</ref>.
Rękopis_utworu_Do_żołnierza_Armii_Berlinga.png|Rękopis utworu ''Do żołnierza Armii Berlinga'' podarowany Jerzemu Kisielińskiemu<ref>Ubysz M., ''Mieczysław Ubysz...'', s. 249.</ref>.
11.08.1969.png|11 sierpnia 1969<ref>Ubysz M., ''Mieczysław Ubysz...'', s. 238.</ref>.
Autor_Tadeusz_Kubalski_„Zbroja”.png|Karykatura autorstwa Tadeusza Kubalskiego ps. "Zbroja"<ref>Ubysz M., ''Mieczysław Ubysz...'', s. 247.</ref>.
Rodzina Ubyszów, Janczewskich i Wróbel.png|Wakacje w Świdrze (1947). Od lewej siedzi Mieczysław Ubysz. Obok od lewej stoją Kazimierz Ubysz i ich matka Helena<ref>Ubysz M., ''Mieczysław Ubysz...'', s. 233.</ref>.
Wieczór poezji i pieśni Powstania Warszawskiego w 1956.png|Wieczór poezji i pieśni Powstania Warszawskiego (08.10.1956). Od lewej: W. Bartoszewski, T. Porayski, M. Ubysz, M. Homerska-Pietruska<ref>Ubysz M., ''Mieczysław Ubysz...'', s. 236.</ref>.
Pogrzeb_Mieczysława_Ubysza.png|Pogrzeb 11 lutego 1970 r. w Warszawie<ref>Ubysz M., ''Mieczysław Ubysz...'', s. 239.</ref>.
Grób-Mieczyslawa-Ubysza.jpg|Grób na Cmentarzu Wojskowym na Powązkach. Fot. Katarzyna Grabarczyk.
</gallery>
==Bibliografia==
# Kubalski T., ''Żołnierze walczącej Warszawy'', Warszawa 1988.
# Rocznik Towarzystwa Historyczno-Literackiego w Paryżu. Rok 1866.
==Linki zewnętrzne==
http://www.1944.pl/historia/powstancze-biogramy/Mieczyslaw_Ubysz<br />https://apd.uksw.edu.pl/diplomas/22522/
''<small>Oprac: '''[[Różalska Marianna|Marianna Różalska]]'''</small>''
