Zmiany

[[Plik:Mieczysław-Ubysz.jpg|250px|thumb|prawo|Mieczysław Ubysz, II poł. lat 60. XX w. Źródło: Muzeum Powstania Warszawskiego.]] '''Mieczysław Adam Ubysz''' (z Ubyszów herbu h. Cholewa; syn Adama i Heleny z Niteckich, ps. powstańczy ''Wik, '' (ur. 28 stycznia 1915 r. w Ozorkowie, zm. 6 lutego 1970 r.w Warszawie) - podchorąży– członek Armii Krajowej w stopniu kaprala podchorążego, uczestnik Powstania Warszawskiego, spiker powstańczej radiostacji "Błyskawica", poeta.

Studiował prawo i nauki społeczne na Uniwersytecie Stefana Batorego w Wilnie oraz po wojnie na Uniwersytecie Warszawskim. Studiów nie skończył. W 1938 r. pracował w Rozgłośni Polskiego Radia w Wilnie jako spiker. <br />==Ubysz herbu Cholewa==Uczestnik kampanii wrześniowej, walczył jako ochotnik w obronie WarszawyGenealogia rodziny Ubyszów została dokładnie opracowana przez prof. Po kapitulacji przebywał w KrakowieJerzego Łempickiego. W 1940 r. śmierć ojca zmusiła go Przodkowie Mieczysława Ubysza należeli do przeprowadzenia siębogatej szlachty. Przeniósł się do WarszawyUczestniczyli w elekcjach królów Polski (Władysława IV Wazy, gdzie wstąpił do podziemnej Armii Krajowej. Był jedną z osób współtworzących "Błyskawicę", a także dowódcą patrolu megafonowego nr 2 Biura Informacji i Propagandy AK. Napisał wiele wierszy dotyczących powstaniaJana Kazimierza Wazy, najbardziej znane to "Stare Miasto"Stanisława Augusta Poniatowskiego), "Manifest" piastowali wysokie urzędy (Jakub Ubysz i "Ostatni Komunikat". Kontuzjowany w czasie Powstaniajego syn byli sekretarzami króla Władysława IV Wazy), po kapitulacji Warszawy przebywał w szpitalu jenieckim w Zeitheinbyli dostojnikami Kościoła katolickiego (m. <br />Wydał w 1945 rin. kanonik płocki, kanonik pułtuski) i właścicielami majątków w Niemczech tomik wierszy pt. "Czas wirujący"ziemi płockiej, a w 1946 r. tomik pt. "Brew"dobrzyńskiej i pułtuskiej. Do Polski wrócił Walczyli w 1947 r.W Polsce Ludowejpostaniach, poza Antologią Polskiej Poezji Podziemnej 1939-1945 Jana Szczawiejadziałali społecznie i politycznie, wiersze Ubysza nie były publikowane.<br />Zmarł mieli swój wkład w odbudowę państwa w 1970 1918 r., pochowany na Cmentarzu Wojskowym na Powązkach byli członkami POW i walczyli w Warszawie wojnie polsko- kwatera B22bolszewickiej.

Prapradziadek Wincenty Nikodem Ubysz był majorem wojska Księstwa Warszawskiego. Jako młodzieniec uciekł do Włoch i walczył pod dowództwem Henryka Dąbrowskiego. Brał udział niemal we wszystkich kampaniach Napoleona Bonaparte. Wyróżnił się odwagą w bitwie pod Almonacid w 1809 r., za co otrzymał Krzyż Legii Honorowej. W 1811 r. ranny trafił do niewoli. Po upadku Napoleona wrócił do kraju i walczył w powstaniu listopadowym, gdzie stracił rękę. Dostał się na emigrację i resztę życia spędził w Paryżu. Był dziedzicem dóbr Kuchar Ubyszowych z przyległościami w obwodzie płockim oraz posesorem dóbr Grzebska. Ozorkowską linię Ubyszów zapoczątkował Franciszek Ubysz, dziadek Mieczysława. Sprowadził się do Ozorkowa w latach 80. lub 90. XIX w. Pracował jako urzędnik akcyzowy i zmarł tu w 1913 r. ==Biografia==[[Plik:Kazimierz i Mieczysław Ubyszowie.png|200px|thumb|left|Kazimierz i Mieczysław Ubyszowie<ref>Ubysz M., ''Mieczysław Ubysz – poeta Powstania Warszawskiego'', Warszawa 2012, s. 230.</ref>.]]Był pierwszym dzieckiem urzędnika fabryki schlösserowskiej, Adama Ubysza, i córki łódzkiego przedsiębiorcy, młodszej o 20 lat Heleny z Niteckich. Matka miała 16 lat, gdy wyszła za mąż, a przyszłego męża widziała zaledwie dwa razy. Była nieuświadomiona w kwestiach damsko-męskich, a dużo starszy mąż budził w niej niechęć. Po 2 tygodniach nieskonsumowanego małżeństwa doszło do gwałtu. Poród był niezwykle ciężki. W 1917 r. przyszedł na świat brat Kazimierz Franciszek. Niedługo po tym Helena Ubysz poznała mężczyznę, z pomocą którego rozwiodła się i wyprowadziła z dziećmi do Warszawy. Ojciec chłopców wniósł pozew o odebranie jej praw rodzicielskich i wygrał sprawę sądową. Przejął opiekę nad chłopcami, a Helena otrzymała zakaz zbliżania się do dzieci. Nie przestała jednak interesować się nimi i obserwowała, jak dorastają. Chłopcy dzieciństwo spędzili w Ozorkowie. Ich wychowaniem zajęła się ciotka, nauczycielka [[Żukowska Maria|Maria Ubyszówna]]. Okłamała ich, mówiąc, że ich matka zmarła. Po ślubie z Markiem Żukowskim Maria przestała się nimi opiekować. Mieczysław ukończył 6-letnią Szkołę Powszechną nr 1 w Ozorkowie, następnie Gimnazjum Ogólnokształcące i Liceum Matematyczno-Przyrodnicze im. S. Staszica w Zgierzu. W l. 1927–1932 był harcerzem. Maturę zdał rok wcześniej, ale dopiero w 1934 r. rozpoczął studia na Wydziale Prawa i Nauk Społecznych Uniwersytetu Stefana Batorego w Wilnie. Roczna przerwa w edukacji była spowodowana próbą odnalezienia matki. Dzięki pomocy rodziny (brata ojca, Bronisława Ubysza) napisał list do matki i umówił się z nią na spotkanie na Dworcu Głównym w Warszawie. Znak rozpoznawczy (czerwone goździki) okazały się zbędne – syn i matka od razu padli sobie w ramiona. W czasie studiów mieszkał w domu akademickim i u krewnych, Bożenny i Teodora Gortów. Był prezesem Collegium Leonarda da Vinci – stowarzyszenia akademickiego zajmującego się kwestiami etyczno-estetycznymi, członkiem Stowarzyszenia Prawników oraz organizacji samopomocowej "Bratnia Pomoc". Jako poeta debiutował na łamach prasy studenckiej. Miał problemy z nauką i ostatecznie nie ukończył studiów. W l. 1937-1939 ze względów finansowych podjął pracę jako nauczyciel i wychowawca w Gimnazjum dla Ociemniałych w Wilnie. Prowadził zajęcia z rachunkowości specjalnej i prawoznawstwa. Następnie odbył praktykę w Polskim Radiu w Wilnie, gdzie współorganizował także audycje literackie. Był autorem słuchowisk, uczestniczył w występach radiowego akademickiego zespołu słuchowiskowego "Błękitni", a od czasu do czasu recytował swoje wiersze.  [[Plik:Dokumenty_AK.jpg|200px|thumb|right|Od lewej: Legitymacja poświadczająca o zatrudnieniu M. Ubysza w KG AK, zawiadomienie z VI Oddziału Referatu o nieznanej treści, opaska 48 plutonu Wojska Polskiego nienależąca najprawdopodobniej do Mieczysława Ubysza, nieśmiertelnik, zaświadczenie o rejestracji w Państwowym Urzędzie Repatriacyjnym w Dziedzicach<ref>Ubysz M., ''Mieczysław Ubysz...'', s. 234.</ref>.]]Wybuch wojny zastał go w Warszawie. Jako ochotnik wziął udział w obronie stolicy. Po kampanii wrześniowej wyjechał do Ozorkowa, gdzie przebywał jego ojciec, i w 1940 r. razem z nim uciekł do Krakowa. Opiekował się nim, szmuglował towary tekstylne, aby utrzymać siebie i schorowanego ojca. Zmarł on jeszcze w tym samym roku, wobec czego Mieczysław wrócił do Warszawy. W l. 1941-1944 pracował jako sprzedawca w bufecie Dworca Wschodniego (pomagał finansowo matce), jednocześnie będąc aktywnym wywiadowcą ZWZ<ref>''W czasie wojny przez węzeł warszawski przechodziło mnóstwo transportów wojskowych, a dworzec był miejscem, gdzie zatrzymywały się one na dłużej, wioząc sprzęt wojenny i formacje wojskowe. Z frontu wschodniego przybywały również pociągi urlopowe oraz sanitarne, które także należało obserwować. Poeta miał za zadanie informować o tym, co się dzieje. Na przełomie lat 1942/1943 był świadkiem transportów ludności wysiedlonej z Zamojszczyzny'' (Ubysz M., ''Mieczysław Ubysz – poeta Powstania Warszawskiego'', Warszawa 2012, s. 9).</ref>. Od 1941 r. pracował w Biurze Informacji i Propagandy KG ZWZ-AK. 2 lata później przeszedł szkolenie w dziale informacyjno-filmowym Wydziału Propagandy Mobilizacyjnej.  Tuż przed wybuchem Powstania Warszawskiego zmienił pseudonim na "Wik": ''Wybór tego pseudonimu stanowił dla mnie moją osobistą odpowiedź na groźby i przechwałki hitlerowców, wyzyskujących ku temu słowo «Victoria». Jak wiadomo, słowo to zostało przez Niemców zagrabione z serwisu propagandy alianckiej''<ref>Ubysz M., ''Mieczysław Ubysz...'', s. 12.</ref>. Poprzedni pseudonim poety nie jest znany. W czasie Powstania był dowódcą lotnego patrolu megafonowego nr 2 nadającego bezpośrednie relacje do Londynu, a także spikerem i współtwórcą powstańczej radiostacji "Błyskawica"<ref>Działała od 8 sierpnia do 4 października 1944 r.</ref>. Jednym z jego pierwszych zadań było przebicie przejść w murze między dziedzińcem PKO a podwórkiem "Adrii" i banku włoskiego, które umożliwiałyby ruch kurierów przenoszących informacje. Od 1 do 3 sierpnia tworzył reportaże drukowane później w "Biuletynie Informacyjnym" i czasopiśmie "Warszawa Walczy". Był też okazjonalnym fotoreporterem Wydziału Propagandy Oddziału VI Sztabu KG AK. Napisał wiele wierszy dotyczących powstania, w których przekazywał swoje przeżycia i emocje. Najbardziej znane to ''Stare Miasto'', ''Manifest'' i ''Ostatni komunikat''. Na początku września 1944 r. odszedł z radiostacji. Kilkakrotnie był kontuzjowany i umieszczany w szpitalu w piwnicach kamienicy przy ul. Mokotowskiej. W czasie kapitulacji Śródmieścia został przysypany gruzami na ul. Moniuszki, a później raniony podczas wybuchu na ul. Złotej. Warszawę opuścił na noszach. 13 października został wywieziony do obozu jenieckiego Zeithein, gdzie był jednym z autorów i animatorów obozowego teatru. 6 kwietnia 1945 r. przeniesiony do Stalagu IV B Mühlberg, gdzie przeżył nalot aliantów. Po kapitulacji III Rzeszy przebywał w Northeim, gdzie redagował pismo "Droga". Wydał dwa tomiki poezji – w 1945 r. ''Czas wirujący'', w 1946 r. ''Brew''<ref>W Polsce Ludowej, poza ''Antologią Polskiej Poezji Podziemnej 1939-1945'' Jana Szczawieja, wiersze Ubysza nie były publikowane.</ref>. W l. 1945-1946 przebywał w Getyndze i Mannheim, zajmując się pracą oświatową i świetlicową na rzecz osób przesiedlonych z ziem polskich w ramach Polskiej YMCA. Pod koniec kwietnia 1947 r. wrócił do Polski. Zamieszkał w Ozorkowie u swojej ciotki, [[Żukowska Maria|Marii Żukowskiej]]. Po stażu w Państwowym Instytucie Książki w Łodzi przeprowadził się do Warszawy. Próbował kontynuować studia na Uniwersytecie Warszawskim. 21 października 1947 r. dostał się na III rok prawa. Jednym z warunków przyjęcia była opinia wystawiona przez Posterunek MO w Ozorkowie. Jednak we wrześniu 1949 r. Ubysz wystąpił z uczelni. W 1948 r., po długiej chorobie i pobycie w szpitalu, umarła jego matka, Helena Janczewska.  Podejmował różne prace, był m.in. starszym referentem w Spółdzielni Wydawniczej "Czytelnik", gdzie prowadził dział beletrystyki, (l. 1947–1949) i łódzkim oddziale Cepelii (l. 1949–1950), wychowawcą w Państwowym Domu Dziecka w Otwocku i kierownikiem w Giżycach k. Sochaczewa (l. 1950–1952), zaopatrzeniowcem w Spółdzielni "Społem". Około 1949 r. poznał Janinę Bańkowską, również pochodzącą z Ozorkowa. Przeprowadził się do Łodzi, gdzie mieszkała, i w 1951 r. wziął ślub. Małżeństwo nie trwało długo, było bezdzietne. Nigdy jednak Mieczysław i Janina nie rozwiedli się. Żyli w separacji i nie utrzymywali kontaktu. Mieczysław sam przeprowadził się do Warszawy, gdzie przydzielono mu mieszkanie. Przed śmiercią nagrał swoje wspomnienia z Powstania Warszawskiego w Polskim Radiu<ref>Nagranie jest dostępne w archiwum.</ref>. Zmarł po ciężkiej chorobie – w obozie jenieckim zachorował na gruźlicę, później przez wiele lat chorował na płuca, a po ich wyleczeniu pojawił się nowotwór płuc. Przez całe życie pisał "do szuflady". Pochowano go na Cmentarzu Wojskowym na Powązkach w Warszawie (kwatera B 22). Władysław Bartoszewski nazwał go "zapomnianym poetą walczącej Warszawy".

# "Gazeta Warszawska", 1809, nr 84.# Informacje o rodzinie Ubyszów nadesłane przez Bożennę Bargieł.# Kubalski T., ''Żołnierze Walczącej walczącej Warszawy'', Warszawa 1988.# Rocznik Towarzystwa Historyczno-Literackiego w Paryżu. Rok 1866.# Ubysz M., ''Mieczysław Ubysz – poeta Powstania Warszawskiego'', Warszawa 2012. ==Linki zewnętrzne==http://www.1944.pl/historia/powstancze-biogramy/Mieczyslaw_Ubysz ''<small>Oprac: '''[[Różalska Marianna|Marianna Różalska]]'''</small>''