Towarzystwo Strzeleckie

Z Ozopedia - internetowa Encyklopedia miasta i gminy Ozorków
Przejdź do nawigacji Przejdź do wyszukiwania

Towarzystwo Strzeleckie w Ozorkowie (bractwo kurkowe) – jedna z najstarszych organizacji skupiających społeczność niemiecką w Ozorkowie.

Historia

Towarzystwo Strzeleckie powstało w 1812 r. i było pierwszym tego rodzaju zgromadzeniem w centralnej Polsce.

Najważniejszym wydarzeniem było tzw. strzelanie królewskie. Odbywało się ono we wtorek i w środę po Zielonych Świątkach. Zwycięzca tego konkursu otrzymywał tytuł „Króla Kurkowego”, a drugi zawodnik – tytuł „Marszałka”. Przed konkursem Król Kurkowy dokonywał przeglądu broni, a następnie miała miejsce defilada bractwa - przemarsz na miejsce zawodów. W przyszłości wzbogacono marsz o sztandar i orkiestrę. Po zakończeniu marszu Król Kurkowy odsłaniał tarczę strzelecką. Po wspólnym śniadaniu przystępowano do konkursu. Każdy uczestnik oddawał kolejno 3 strzały. Zwycięzcę wybierano po komisyjnym przeglądzie wyników. Następnego dnia otrzymywał on insygnia królewskie - szarfę, odznaki i okolicznościowe żetony. Na zakończenie konkursu odbywał się bal królewski dla strzelców i ich rodzin. Do poł. XIX w. był on organizowany na koszt króla, później koszty pokrywało bractwo. W przypadku Ozorkowa bal był najprawdopodobniej finansowany przez najbogatsze rody. Zmieniło się to po pożarach fabryk schlösserowskich - od tego czasu uczestnicy musieli pokrywać koszty.

Do innych turniejów bractwa należał m.in. turniej o premię królewską czy polowania w okolicznych lasach. Na strój strzelca kurkowego składały się: sukienna ciemnozielona kurtka z czarnym kołnierzem, luźne sukienne spodnie i czarny kapelusz ozdobiony piórem. Towarzystwo powstało na bazie tradycji niemieckiej przywiezionej przez osadników. Członkiem bractwa kurkowego mógł być wyłącznie pełnoletni obywatel o nienagannej reputacji. Wyrok sądowy wykluczał z szeregów Towarzystwa Strzeleckiego.

Towarzystwom Strzeleckim w całej Polsce zależało na dobrych stosunkach z władzami rosyjskimi, odcinały się więc od powstań i ruchów wyzwoleńczych. Friedrich Mathias Schlösser, członek i sponsor ozorkowskiego bractwa, w czasie powstania listopadowego publicznie nawoływał do spokoju.

Początkowo członkami Towarzystwa byli głównie sukiennicy, później skupiało ono elitę miasta. Przez pokolenia członkami byli przemysłowcy, kupcy, kadra kierownicza zakładów schlösserowskich, lekarze, nauczyciele, aptekarze i właściciele sklepów. Przynależność do tej organizacji oznaczała wysoką pozycję społeczną.

Gdy po pożarze fabryki w 1893 r. kadra kierownicza zakładów wyemigrowała w poszukiwaniu pracy, Towarzystwo Strzeleckie zdominowali Polacy. Wprowadzono wiele zmian organizacyjnych i kadrowych. Nadal organizowano polowania, turnieje strzeleckie, festyny, gry i zabawy masowe. W jednym z polowań udział wziął Henryk Sienkiewicz. Wracając z trofeami, myśliwi zatrzymywali się przy Rynku w Ozorkowie (obecnie pl. Jana Pawła II), gdzie w hotelu Bolesława Majewskiego witała ich orkiestra strażacka.

Po I wojnie światowej Towarzystwo Strzeleckie zaczęło podupadać. Wśród nielicznych wzmianek pojawia się informacja o budowie strzelnicy dla młodzieży w 1929 r. Towarzystwo działało do II wojny światowej.

Bibliografia

  1. Górny P. A., Łuczak R. S., Dzieje Ozorkowa na podstawie historii społeczności ewangelicko-augsburskiej, Łódź 2009.

Oprac. Marianna Różalska