Towarzystwo Przemysłowe Leśmierz

<accesscontrol>Redakcja</accesscontrol>

Spółka Akcyjna, której działalność została zatwierdzona 25 marca 1888 r. w Petersburgu przez Aleksandra II. W skład majątku Towarzystwa weszły: majątek Leśmierz wraz z cukrownią, Folwark Bogdańczew, który w 1877r. kupiła Matylda Werner , folwark Boczki zakupiony w 1842r. przez sukcesorów Wilhelma Wernera, folwark Mętlew, który w 1877r. kupiła Matylda Werner, folwark Tymienica, który drogą działów w 1850r. objęła Matylda Werner , folwark Ambrożew. Majątek Cedrowice, który po śmierci Matyldy z Wernerów Schlösserowej nabyło Towarzystwo Przemysłowe Leśmierz w 1905r. Ponadto Towarzystwo posiadało browar Lućmierz, lasy i młyny. Towarzystwo rozpoczęło swą działalność pod kierunkiem osób wybranych do Zarządu z ogółu akcjonariuszy.W skład Zarządu wchodzili: Edward Herbst – prezes, Edward Lilpop – vice Prezes, członkowie Zarządu: Władysław Boetticher, Karol Deike, Karol Scheibler; zastępcy: Kazimierz Meisner, Emil Werner; Komisja rewizyjna: Aleksander Czajewicz, Wilhel Hordliczka i Bronisław Werner. Administrację Towarzystwa Przemysłowego Leśmierz objął Władysław Boetticher /senior/. Dzięki działalności Towarzystwa, Leśmierz jako miejscowość odzyskuje swój dawny charakter, staje się wybitną polską placówką przemysłową. Do roku 1899 skład Zarządu nie uległ żadnym zmianom, dopiero w roku 1899 ustępuje z Zarządu Karol Scheibler. Na jego miejsce powołano wybitnego cukrownika Zygmunta Lubińskiego. Po śmierci akcjonariuszki Matyldy Schlösserowej w roku 1905 skład akcjonariuszy powiększył się na mocy prawa dziedziczenia. Posiadaczami akcji zostali: Zofia Schönfeldowa, Halina i Anna Heniszowa, Emilia Meisnerowa, Adolf i Zofia Boetticherów Wernerowie, Adolf i Zofia z Scheiblerów Legisowie, Jadwiga Kurnatowska, Stefania Boetticherówna, Władysław Boetticher /junior/ oraz Jerzy i Aniela Stobieccy. W tymże roku 1905 powiększa się skład Komisji rewizyjnej, do której wstępują Emil Schöenfeld i Aleksander Henisz. W następnym roku umiera członek zarządu Karol Deike, a następnie Kazimierz Meisner. Z Zarządu ustępuje również Emil Werner. Luki w Zarządzie wypełniają Emil Schönfeld, dr Adolf Legis, a Bronisław Sopoćko wstępuje do Komisji rewizyjnej na miejsce Emila Schönfelda. W roku 1908 Adolf Werner powołany został na zastępcę członka Zarządu. W 1911 roku umiera długoletni v-ce prezes Zarządu Edward Lilpop, a jego stanowisko obejmuje Władysław Boetticher (senior). Członkiem Zarządu zostaje dr Adolf Legis. Oprócz dóbr w posiadaniu, których było Towarzystwo Przemysłowe Leśmierz, w roku 1890/91 na licytacji zakupiło dobra Psary. W 1910 roku nastąpiła zamiana tego folwarku na folwark Ambrożew. W 1905 roku po śmierci Matyldy Schlösserowej Towarzystwo Przemysłowe Leśmierz dzierżawiło pozostawione po niej majątki Cedrowice, Wróblew i Janów. Zakupione w tym samym roku dobra Cedrowice weszły w skład dóbr Leśmierskich. Dobra Leśmierz od roku 1906 składały się z 6 folwarków:Leśmierza, Tymienicy, Boczek, Bogdańczewa, Mętlewa i Cedrowic. W 1910 przyłączono dodatkowo Ambrożew. Do dóbr należały również 3 młyny wodne na rzece{{Bzura| Bzurze]]. Na gruntach rolnych uprawiano buraki cukrowe, pszenicę, żyto, jęczmień, groch oraz stosunkowo niewielkie ilości owsa. Hodowano bydło i owce mięsne. W folwarkach w Tymienicy i Cedrowicach zajmowano się hodowlą koni roboczych rasy trakeńskiej. Szacunkowo dobra Towarzystwa Przemysłowego Leśmierz kształtowały się: w budowlach 260000 rubli, w inwentarzach 135000 rubli oraz w ziemi 615000 rubli. Dobra Lućmierz składały się natomiast z piaszczysto-gliniastej ziemi ornej oraz lasów. Racjonalnie prowadzone gospodarstwo leśne stale się rozwijało dając coraz większe zyski. W Lućmierzu do 1898 roku działała cegielnia a do 1907 roku browar. Biura Centralne Towarzystwa Przemysłowego Leśmierz mieściły się w Leśmierzu. Rozrost instytucji przemysłowej odbił się na wyglądzie Leśmierza. Zwiększenie liczby ludności wymagało nowych domów, ulice wybrukowano, założono chodniki, przeprowadzono kanalizację i hydranty pożarnicze dodając do tego oświetlenie elektryczne. W roku 1897 kosztem Towarzystwa Przemysłowego Leśmierz wzniesiony został za kilkanaście tysięcy rubli Kościół. Istniejąca od dawna szkoła w Leśmierzu mieściła się ciasnych salkach. Z inicjatywy Władysława Boettichera wzniesiono duży gmach szkolny, oświetlony elektrycznie, skanalizowany z centralnym ogrzewaniem. Oprócz szkoły mieści się w Leśmierzu ochronka dla dzieci pracowników. Korzystanie ze szkoły i ochronki dla dzieci pracowników jest bezpłatne. Działa w miejscowości ambulatorium i przytułek położniczy. Pomocy lekarskiej dwa razy w tygodniu udziela doktor Adolf Legis. Na miejscu jest stały felczer. Władysław Boetticher został również honorowym prezesem „Stowarzyszenia Spożywczego Leśmierz”. W 1913 roku wbudowano Dom Ludowy. W gmach znajduje się duża sala na zebrania, odczyty i przedstawienia teatralne z odpowiednią sceną, galerią dla orkiestry oraz garderobami. Sala łączy się z czytelnią i wypożyczalnią książek. Przylega do niej lokal Klubu Kawalerów. W budynku znajduje się również obszerne pomieszczenie Stowarzyszenia Spożywczego. Jedną z najstarszych instytucji kulturalnych w Leśmierzu jest straż ogniowa, która powstała w 1875 roku, której administratorem jest Władysław Boetticher. Z jego inicjatywy w 1893 roku zorganizowano orkiestrę fabryczną, składającą się z ponad dwudziestu muzyków. Warty uwagi jest park w Leśmierzu. Obejmuje 18 morgów przestrzeni. Dzieli się na część parkową ze stawami i wyspą. W parku istnieje estrada dla orkiestry i duży plac lawn-tennisowy dla użytku pracowników. Druga część ogrodu jest warzywno-kwiatowo-owocowa. Znajdują się tu szparagarnie, inspekty i cieplarnie dla kwiatów. Ogrodnikiem jest Władysław Dziwisz.

Zgodnie z rozporządzeniem Prezydenta Rzeczypospolitej w dniu 22 marca 1928 roku dotyczącego spółek, 21 maja 1931 roku nastąpiło rozwiązanie „Towarzystwa Przemysłowego Leśmierz”. Po dokonaniu zmian w statucie 14 listopada 1931 roku w Łodzi powołano nową spółkę akcyjną pod nazwą „Cukrownia i Rafineria Leśmierz. Spółka Akcyjna”. Akcjonarisze : Karol Scheibler, Jan Kostanecki, Jan Meisner, Bronisław Sopoćko, Jan Gołkonit, Tomasz Stożkowski, Herman Werner, dr Adolf Legis i Wilhelm Hordliczko, zaakceptowali nowe zmiany w statucie spółki i przyjęli nową nazwę. Kapitał zakładowy wynosił 8400000 zł i podzielony został na 2400 akcji po 3500 zł. Do największych akcjonariuszy w latach 1930-1939 należeli: Emma Kramst(321 kacji), Maria Geyer (305 akcji), Karol Geyer (266 akcji) oraz Alfred Werner (244 akcje).

Oprac.Mirosława Walc

Link zewnętrzny

www.osadnicy.info