Zmiany

'''ks. Leon Stypułkowski''' (ur. 24 marca 1889 r. w Warszawie<ref>Akt ur. nr 143 z 1889 r. par. św. Barbary w Warszawie</ref>, zm. 28 maja 1942 r. w Dachau<ref>poz. 5891 Lista Zmarłych Polaków w Dachau 1939-1945, wg ks. Edmunda Charta, wyd. Słowo Polskie, Dachau 1946</ref>) – dziekan ozorkowski, proboszcz i budowniczy kościoła pw. św. Józefa w Ozorkowie, kawaler Orderu Virtuti Militari, generalny sekretarz Stowarzyszenia Młodzieży Polskiej Związku Łódzkiego, więzień KL Dachau.

Syn Leon Stypułkowski urodził się w Warszawie. Był synem Aleksandra Stypułkowskiego (lakiernika) i Joanny Anny z d. Krauze. Uzyskał święcenia kapłańskie Z powodu wypadków rewolucyjnych 1905 r. opuścił szkołę i zamieszkał w zakładzie Nazaret utrzymywanym przez księżną Radziwiłłównę. W 1908 r. złożył pomyślnie egzaminy i został przyjęty do Seminarium Warszawskiego św. Jana. Jako kleryk w 1915 1914 r. W lwyjechał do Galicji dla ratowania zdrowia. Zaskoczony zawieruchą wojenną, nie mogąc wrócić do Królestwa, pozbawiony wszelkiego kontaktu z seminarium, znalazł przez dwa lata dach nad głową i opiekę u Ojców Jezuitów w Zakopanem. Po powrocie do Warszawy i dwóch latach studiów przyjął święcenia kapłańskie 24 września 1916-1917 był r. Bezpośrednio po tym został wikariuszem w Sochaczewie, Lesznie, w kolegiacie łowickiej, w Jazgarzewie, w parafii pwśw. Krzyża w Łodzi, w Jeżowie i w ostatniej – w łódzkiej katedrze<ref>Artykuł ks. śwMirosława Jagiełło pt. Człowiek Szerokich Horyzontów w czasopiśmie Niedziela łódzka 34/2018, str. IV. [https://www.niedziela.pl/artykul/138694/nd/Czlowiek-Szerokich-Horyzontow Artykuł]</ref>.Nie znaleziono potwierdzenia o udziale ks. Wawrzyńca Stypułkowskiego w Sochaczewiekorpusie kapelanów podczas wojny polsko – bolszewickiej, otrzymanych nominacjach i odznaczeniach<ref>Wg Eugenii Rosiak ks. Podczas Stypułkowski podczas wojny polsko-bolszewickiej jako kapelan przysłużył się ojczyźnie, za co awansowano go do stopnia kapitana i odznaczono Krzyżem Virtuti Militari. Rosiak E., "Non omnis moriar" - opowieść o Księdzu Leonie Stypułkowskim [w:] Wiadomości Ozorkowskie nr 11 z 2012 r., s. 18 i 19 [http://mbp.ozorkow.net/wo/pdf/2012/11.pdf Artykuł]</ref>.==Droga kapłańska==Pierwsze probostwo (w 35. roku życia) otrzymał 16 września 1924 r. w Strykowie. Służył z zaangażowaniem lokalnej społeczności przez 5 lat. 28 października 1929 r. bp Wincenty Tymieniecki mianował ks. L. Stypułkowskiego sekretarzem Stowarzyszenia Młodzieży Polskiej Diecezji Łódzkiej i kapelanem V Miejskiego Domu Wychowawczego przy ul. Przędzalnianej 66 w Łodzi. Należy przypuszczać, że ks. Leon odchodził ze Strykowa niechętnie, bo swoją pracą zjednał sobie wielu parafian. Już w następnym roku do Łodzi, gdzie pracował, przybyła delegacja ze Strykowa, by prosić go o powrót.<br>W 1929 r. ks. Stypułkowski został odznaczony rokietą i mantoletem.<br>Od dnia 9 września 1932 r. ks. Stypułkowski został proboszczem parafii św. Józefa w Ozorkowie. Przydzielono mu też funkcję dziekana dekanatu ozorkowskiego. Lata jego posługi były wyjątkowo trudne, ale swoją postawą, determinacją, empatią zasłużył na uznanie, szacunek i pamięć.

W l==Działalność społeczna==Kryzys gospodarczy i niezadowolenie z pogarszających się warunków zatrudnienia wywoływały w latach 30. XX w. strajki. 1925-1930 był proboszczem parafii pwBezrobocie i ciągłe przestoje strajkowe powodowały coraz większą biedę mieszkańców Ozorkowa, typowo przemysłowego miasteczka. śwUcisk zarządców fabryk i zaangażowanie sił policji i żandarmerii wzmagały gniew i eskalacje buntów. Marcina w Strykowie<br>Ksiądz Leon Stypułkowski wraz ze starszymi cechów rzemieślniczych organizowali i nieśli pomoc zarówno strajkującym, jak i ich rodzinom. Związany był z tamtejszym Stowarzyszeniem Młodzieży Katolickiej jako jego opiekunKobiety gotowały zupy, pieczono chleb i dostarczano potrzebującym<ref>Opisy strajków i działania ks. Jego losy splotły się z Ozorkowem Stypułkowskiego opisał szczegółowo w 1932 r. Wówczas przybył do swoich książkach Paweł Andrzej Górny: Przemysł starszy od miasta, aby objąć funkcję dziekana Ozorków 2014, s. 122-123 i proboszcza kościoła katolickiego pwOzorków miasto niepokorne, Ozorków 2020, s. św49-64. Józefa. Jednonawowy kościół nie był w stanie pomieścić wszystkich wiernych Również w czasie mszy świętejtych publikacjach autor zaznacza, dlatego też że ks. Leon Stypułkowski przystąpił do jego rozbudowybył kapelanem w randze kapitana w wojnie polsko-bolszewickiej 1920 r. Dzięki niemu kościół zyskał dwie nawy boczne, dwie kaplice odznaczonym Krzyżem Virtuti Militari i w czasie strajków użył czapki kapitańskiej i skarbiecprzypiął krzyż. Powstała także plebania i dom parafialny</ref>. Ponadto, 3 sierpnia 1936 Strajk w grudniu 1932 r. wyruszyła zainicjowana przez niego pielgrzymka oprócz pomocy w postaci pożywienia został podniesiony do godności przetrwania poprzez celebrację mszy św. na Jasną Góręterenie Manufaktury schlösserowskiej, czemu nie odważyła się przeszkodzić policja. W sali parafialnej (późniejsze „Kino Ludowe”) kwitło życie religijne Aby zmusić do ustępstw i odstąpienia od buntu odcięto prąd i kulturalne – funkcjonował chórogrzewanie fabryki. Nieustępliwość strajkujących doprowadziła do zawarcia czasowej ugody.<br>Nie było roku bez strajków, spotykały się wspólnoty duszpasterskieprotestów i petycji do władz o sprawiedliwe, organizowano Jasełkauczciwe warunki pracy i wynagrodzenia. Kolejnym działaniem było założenie w 1938 r. Nowego CmentarzaW tych trudnych momentach zawsze ozorkowianie mogli zwrócić się o pomoc i poparcie do swojego Proboszcza i ją otrzymywali.<br>

W 1929 Najbardziej głośnym był wielki strajk solidarnościowy wszystkich zakładów w mieście i znacznej części fabryk okręgu łódzkiego w 1937 r. został odznaczony rokietą Komitet strajkowy stawiał konkretne żądania, słał postulaty do władz najwyższych szczebli. Władze centralne Państwa podjęły się interwencji po petycji ks. kanonika Leona Stypułkowskiego do premiera Sławoja Składkowskiego. O strajku informowały gazety nie tylko lokalne, ale i ogólnopolskie. Dzięki staraniom Księdza doszło do ugody.<br>Postawa ks. Stypułkowskiego, jego pomoc biednym i empatia zyskały szacunek i poważanie społeczne, ale też i mantoletemuznanie władz.

Dla ozorkowian ==Działalność gospodarcza==Ksiądz Leon najbardziej zasłynął z rozmachu w rozbudowie kościoła. Dotychczasowy, jednonawowy nie był ogromnym autorytetem. Otaczał opieką bezrobotnych i biednych. Gdy w 1937 rstanie pomieścić wszystkich wiernych w czasie mszy świętej. wybuchł wielki strajk w fabryce Majera FoglaPo rozbudowie kościół zyskał dwie nawy boczne, zdobył żywność dla robotników okupujących zakład dwie kaplice i pertraktował z policjąskarbiec. Dzięki jego staraniom doszło do ugodyPowstała także plebania i dom parafialny. Stanął na czele komitetuW sali parafialnej (późniejsze Kino Ludowe) kwitło życie religijne i kulturalne – funkcjonował chór, spotykały się wspólnoty duszpasterskie, którego celem było dożywianie dzieci strajkującychorganizowano Jasełka. Za zebrane ofiary upieczono Ponadto 3 tyssierpnia 1936 r. strucliwyruszyła zainicjowana przez niego pielgrzymka na Jasną Górę. Proboszcz wysłał także list do premiera SkładkowskiegoKolejnym działaniem ks. Na pamiątkę tamtych wydarzeń Stypułkowskiego był zakup w latach 901937 r. XX 2 ha nieruchomości i założenie w1938 r. decyzją Rady Miejskiej dotychczasowa ul. Zielony Rynek przemianowana została na nowego cmentarza przy ul. ks. Leona StypułkowskiegoPodleśnej.

Wybuch II ==Prześladowania i męczeństwo==W czasie wojny światowej był dla księdza kanonika dramatyczny obronnej Polski 1939 r. i okupacji ksiądz kanonik Leon Stypułkowski aktywnie uczestniczył w skutkachżyciu społeczno-duchowym miasta. Należał do Był członkiem Tymczasowego Komitetu Obywatelskiego<ref>Górny P.A, ''Ozorków miasto niepokorne'', s. 121</ref>, który zawiązał się 6 września1939 r. Niebawem, ale 9 listopada 1939 r. został po raz pierwszy aresztowanyprzez Niemców i przebywał w tymczasowym więzieniu w Łodzi przy ul. Liściastej<ref>Tamże, s. 132</ref>. Dzięki pomocy staraniom władz kościelnych (głównie za wstawiennictwem pastora [[Bergmann Teodor|Teodora Bergmanna]]) zwolniono go wiosną 1940 r. Nakazano mu wyjazd do Generalnego Gubernatorstwa, do którego jednak ks. Stypułkowski nie zastosował się i pozostał w Ozorkowieze swoimi parafianami<ref>Paweł Andrzej Górny w swoich publikacjach podaje, powołując się na relację współwięźnia z Dachau, Wacława Kupisza, że ks. Ponownie aresztowano go Leon Stypułkowski był ponownie aresztowany 10 kwietnia 1940 r. Po fikcyjnym przesłuchaniu i pobycie w łęczyckim więzieniu umieszczono go wraz z pozostałymi innymi 17 ozorkowianami. Nie znajduje to potwierdzenia w innych źródłach</ref>10 kwietnia 1940 r. aresztowano 18 mieszkańców Ozorkowa.Wg relacji naocznych świadków<ref>Janina Kępska i Konrad Dąbrowski wspominają, że wydarzenia zapadły w pamięć, bo po niektórych mszach odbywały się łapanki do wywózki na roboty w głąb Rzeszy</ref>, celebrował msze święte, udzielał ślubów, przygotowywał i udzielał (konspiracyjnie) dzieciom Pierwszą Komunię św. w czerwcu 1941 r. Ksiądz Leon Stypułkowski został aresztowany przez policję rankiem 6 października 1941 r. w obozie koncentracyjnym ramach akcji przeciw inteligencji, zarządzonej w Kraju Warty przez Artura Greisera i przewieziony wozem konnym do obozu przejściowego w Konstantynowie Łódzkim. Stąd 30 października 1941 r. został przetransportowany z innymi uwięzionymi pociągiem do obozu koncentracyjnego KL Dachau. Został zamordowany w komorze gazowej W obozie stał się więźniem nr 28180. W nieludzkich warunkach bytowania, poniżania i niewolniczej pracy znacznie pogorszył się stan jego zdrowia. Z powodu nieprzydatności do pracy został 28 maja 1942 r. skierowany do tzw. transportu inwalidów i wywieziony do Hartheim, do ośrodka eutanazji. Tego samego dnia zmarł. W sierpniu 1942 r. rodzina Stypułkowskich w Warszawie otrzymała informację zawiadomienie o jego śmierciLeona Stypułkowskiego.

W 20==Upamiętnienie==Pamięć o szanowanym kapłanie, pełnym człowieczeństwa, zasłużonym dla Kościoła i Ozorkowa została utrwalona na tablicy memoratywnej, umieszczonej na filarze nawy głównej kościoła św. rocznicę jego śmierci Józefa w Kościele roku 1962. Jego imię jest wymienione na tablicy pamięci ofiar obozów koncentracyjnych znajdującej się na zewnętrznej ścianie kościoła św. Józefa wmurowano tablicę pamiątkowąw Ozorkowie, ufundowaną przez parafiana także jest wymieniony pod poz. 3642 w publikacji internetowej pn. W latach 80"Biała Księga". została ona odnowiona przez członków „Solidarności”Martyrologium duchowieństwa – Parafia pw. św. Rozkolportowali oni także fotografię ksZygmunta w Słomczynie. StypułkowskiegoJego imieniem nazwano plac w Ozorkowie i ulicę wiodącą do zakładów przemysłu bawełnianego (dawny Zielony Rynek), gdzie tak dzielnie pomagał strajkującym.

Łódzkie Echo Wieczorne 28.09.1926 nr 225.png|''Łódzkie Echo Wieczorne'' z 28.09.1926r.

Gazeta_Świąteczna_1926-03-14_Nr_2354.png|''Gazeta Świąteczna'' z 14.03.1926r.Stypułkowski_1927.png|Stowarzyszenie Młodzieży Katolickiej w Strykowie. ''Łódź w Ilustracji'' z 6.11.1927r.<ref>[http://lodz.wilustracji.kowner.pl/skorowidz_osobowy.html Skorowidz osobowy oprac. W. Źródlak].</ref>.Stypułkowski_1930.png|Turniej szachowy w Związku Młodzieży Polskiej. ''Łódź w Ilustracji'' z 9.02.1930<ref>Tamże.</ref>.Stypułkowski_1931.jpg|Wiec "Akcji Katolickiej" w Leźnicy Wielkiej. ''Łódź w Ilustracji'' z 29.11.1931<ref>Tamże.</ref>.Stypułkowski_1932.png|Zjazd delegatów Stowarzyszenia Młodzieży Polskiej Związku Łódzkiego. ''Łódź w Ilustracji'' z 24.04.1932<ref>Tamże.</ref>.Orędownik.png|''Orędownik'' z 27.09.1937r.

* [http://archidiecezja.lodz.pl Archidiecezja Łódzka]* [http://www.swzygmunt.knc.pl/MARTYROLOGIUM/POLISHRELIGIOUS/vPOLISH/HTMs/POLISHRELIGIOUSmartyr2617.htm "Biała Księga". Martyrologium duchowieństwa] - Parafia pw*Spis pomordowanych Polaków w obozie koncentracyjnym w Dachau, oprac. śwks. Zygmunta w SłomczynieEdmund Chart, wyd.Słowo Polskie, 1946* Górny PPaweł Andrzej, Przemysł starszy od miasta, wyd. AMiejska Biblioteka Publiczna w Ozorkowie, Ozorków 2014*Górny Paweł Andrzej, Ozorków miasto niepokorne, wyd.Miejska Biblioteka Publiczna w Ozorkowie, Ozorków 2020*Jacewicz Wiktor, Łuczak R. S.Woś Jan, ''Dzieje Ozorkowa na podstawie historii społeczności ewangelickoMartyrologium polskiego duchowieństwa rzymskokatolickiego pod okupacją hitlerowską 1939-augsburskiej''1945, Akademia Teologii Katolickiej, Warszawa 1977*Jagodzińska Anna, Niezłomni, wierni Bogu i Ojczyźnie, Archidiecezjalne Wydawnictwo Łódzkie, Łódź 2009.2021* ''Orędownik''. Ilustrowany dziennik narodowy i katolicki'', 1937-09-27, nr 223.* Rosiak E.Eugenia, ''"Non omnis moriar" - opowieść o Księdzu Leonie Stypułkowskim'', [w:] Wiadomości Ozorkowskie nr 11 z 2012 r.* ''Sipowicz Kasper, Negatywne przekraczanie granic. Prześladowania polskiego duchowieństwa katolickiego w Kraju Warty w latach 1939-1945, Akademia Pedagogiki Specjalnej w Warszawie, 2017*Spis duchowieństwa i parafij diecezji łódzkiej'', Łódź 1936.1937* Szeremeta J, ''Spis Aresztowania duchowieństwa katolickiego przeprowadzone przez Niemców w Reichsgau Wartheland w dniach 5–7 października 1941 roku i parafij diecezji łódzkiejpobyt w obozie przesiedleńczym w Konstantynowie Łódzkim'', Łódź 1939.Prace i Materiały Historyczne Archiwum Archidiecezjalnego w Łodzi i Muzeum Archidiecezji Łódzkiej, 2006 ''<small>Oprac*ks. '''[[Użytkowniczka:Marianna Różalska|Marianna Różalska]]'''</small>''Piotr Zwoliński, Martyrologium duchowieństwa katolickiego diecezji łódzkiej w czasie II wojny światowej, Uniwersytet Kardynała Stefana Wyszyńskiego w Warszawie, Łódzkie Studia Teologiczne, 2020