Zmiany

'''ks. Leon Stypułkowski''' (ur. 24 marca 1889 r. w Warszawie<ref>Akt ur. nr 143 z 1889 r. par. św. Barbary w Warszawie</ref>, zm. 28 maja 1942 r. w HartheimDachau<ref>poz. 5891 Lista Zmarłych Polaków w Dachau 1939-1945, wg ks. Edmunda Charta, wyd. Słowo Polskie, Dachau 1946</ref>) – dziekan ozorkowski, proboszcz i budowniczy Kościoła kościoła pw. św. Józefa w Ozorkowie, generalny sekretarz Stowarzyszenia Młodzieży Polskiej Związku Łódzkiego, więzień KL Dachau.

Uzyskał święcenia kapłańskie Leon Stypułkowski urodził się w 1916 Warszawie. Był synem Aleksandra Stypułkowskiego (lakiernika) i Joanny Anny z d. Krauze.Z powodu wypadków rewolucyjnych 1905 r. opuścił szkołę i zamieszkał w zakładzie Nazaret utrzymywanym przez księżną Radziwiłłównę. W l1908 r. złożył pomyślnie egzaminy i został przyjęty do Seminarium Warszawskiego św. Jana. Jako kleryk w 1914 r. wyjechał do Galicji dla ratowania zdrowia. Zaskoczony zawieruchą wojenną, nie mogąc wrócić do Królestwa, pozbawiony wszelkiego kontaktu z seminarium, znalazł przez dwa lata dach nad głową i opiekę u Ojców Jezuitów w Zakopanem. Po powrocie do Warszawy i dwóch latach studiów przyjął święcenia kapłańskie 24 września 1916-1917 był r. Bezpośrednio po tym został wikariuszem w Sochaczewie, Lesznie, w kolegiacie łowickiej, w Jazgarzewie, w parafii pwśw. Krzyża w Łodzi, w Jeżowie i w ostatniej – w łódzkiej katedrze<ref>Artykuł ks. Mirosława Jagiełło pt. Człowiek Szerokich Horyzontów w czasopiśmie Niedziela łódzka 34/2018, str. IV. [https://www.niedziela.pl/artykul/138694/nd/Czlowiek-Szerokich-Horyzontow Artykuł]</ref>. śwNie znaleziono potwierdzenia o udziale ks. Wawrzyńca Stypułkowskiego w Sochaczewiekorpusie kapelanów podczas wojny polsko – bolszewickiej, otrzymanych nominacjach i odznaczeniach<ref>Wg Eugenii Rosiak ks. Podczas Stypułkowski podczas wojny polsko-bolszewickiej jako kapelan przysłużył się ojczyźnie, za co awansowano go do stopnia kapitana i odznaczono Krzyżem Virtuti Militari. Rosiak E., "Non omnis moriar" - opowieść o Księdzu Leonie Stypułkowskim [w:] Wiadomości Ozorkowskie nr 11 z 2012 r., s. 18 i 19 [http://mbp.ozorkow.net/wo/pdf/2012/11.pdf Artykuł]</ref>.==Droga kapłańska==Pierwsze probostwo (w 35. roku życia) otrzymał 16 września 1924 r. w Strykowie. Służył z zaangażowaniem lokalnej społeczności przez 5 lat. 28 października 1929 r. bp Wincenty Tymieniecki mianował ks. L. Stypułkowskiego sekretarzem Stowarzyszenia Młodzieży Polskiej Diecezji Łódzkiej i kapelanem V Miejskiego Domu Wychowawczego przy ul. Przędzalnianej 66 w Łodzi. Należy przypuszczać, że ks. Leon odchodził ze Strykowa niechętnie, bo swoją pracą zjednał sobie wielu parafian. Już w następnym roku do Łodzi, gdzie pracował, przybyła delegacja ze Strykowa, by prosić go o powrót.<br>W 1929 r. ks. Stypułkowski został odznaczony rokietą i mantoletem.<br>Od dnia 9 września 1932 r. ks. Stypułkowski został proboszczem parafii św. Józefa w Ozorkowie. Przydzielono mu też funkcję dziekana dekanatu ozorkowskiego. Lata jego posługi były wyjątkowo trudne, ale swoją postawą, determinacją, empatią zasłużył na uznanie, szacunek i pamięć.

W l==Działalność społeczna==Kryzys gospodarczy i niezadowolenie z pogarszających się warunków zatrudnienia wywoływały w latach 30. XX w. strajki. Bezrobocie i ciągłe przestoje strajkowe powodowały coraz większą biedę mieszkańców Ozorkowa, typowo przemysłowego miasteczka. 1925-1930 był proboszczem parafii pwUcisk zarządców fabryk i zaangażowanie sił policji i żandarmerii wzmagały gniew i eskalacje buntów. św<br>Ksiądz Leon Stypułkowski wraz ze starszymi cechów rzemieślniczych organizowali i nieśli pomoc zarówno strajkującym, jak i ich rodzinom. Marcina w StrykowieKobiety gotowały zupy, pieczono chleb i dostarczano potrzebującym<ref>Opisy strajków i działania ks. Jego losy splotły się z Ozorkowem Stypułkowskiego opisał szczegółowo w 1932 r. Wówczas przybył do swoich książkach Paweł Andrzej Górny: Przemysł starszy od miasta, aby objąć funkcję dziekana Ozorków 2014, s. 122-123 i proboszcza kościoła katolickiego pwOzorków miasto niepokorne, Ozorków 2020, s. św49-64. JózefaRównież w tych publikacjach autor zaznacza, że ks. Jednonawowy kościół nie Leon Stypułkowski był kapelanem w stanie pomieścić wszystkich wiernych randze kapitana w wojnie polsko-bolszewickiej 1920 r. odznaczonym Krzyżem Virtuti Militari i w czasie strajków użył czapki kapitańskiej i przypiął krzyż.</ref>. Strajk w grudniu 1932 r. oprócz pomocy w postaci pożywienia został podniesiony do godności przetrwania poprzez celebrację mszy świętejśw. na terenie Manufaktury schlösserowskiej, dlatego też ksczemu nie odważyła się przeszkodzić policja. Stypułkowski przystąpił Aby zmusić do jego rozbudowyustępstw i odstąpienia od buntu odcięto prąd i ogrzewanie fabryki. Dzięki niemu kościół zyskał dwie nawy boczneNieustępliwość strajkujących doprowadziła do zawarcia czasowej ugody. Powstała także plebania <br>Nie było roku bez strajków, protestów i dom parafialny. Ponadtopetycji do władz o sprawiedliwe, 3 sierpnia 1936 r. wyruszyła zainicjowana przez niego pielgrzymka na Jasną Góręuczciwe warunki pracy i wynagrodzenia. W sali parafialnej (późniejsze „Kino Ludowe”) kwitło życie religijne tych trudnych momentach zawsze ozorkowianie mogli zwrócić się o pomoc i kulturalne – funkcjonował chór, spotykały się wspólnoty duszpasterskie, organizowano Jasełka. Kolejnym działaniem było założenie w 1938 r. Nowego Cmentarzapoparcie do swojego Proboszcza i ją otrzymywali.<br>

Dla ozorkowian Najbardziej głośnym był ogromnym autorytetem. Otaczał opieką bezrobotnych wielki strajk solidarnościowy wszystkich zakładów w mieście i biednych. Gdy znacznej części fabryk okręgu łódzkiego w 1937 r. wybuchł wielki strajk w fabryce Majera FoglaKomitet strajkowy stawiał konkretne żądania, zdobył żywność dla robotników okupujących zakład i pertraktował z policją. Dzięki jego staraniom doszło słał postulaty do ugodywładz najwyższych szczebli. Stanął na czele komitetu, którego celem było dożywianie dzieci strajkującychWładze centralne Państwa podjęły się interwencji po petycji ks. Za zebrane ofiary upieczono 3 tys. strucli. Proboszcz wysłał także list kanonika Leona Stypułkowskiego do premiera Sławoja Składkowskiego. Na pamiątkę tamtych wydarzeń w latach 90O strajku informowały gazety nie tylko lokalne, ale i ogólnopolskie. XX w. decyzją Rady Miejskiej dotychczasowa ul. Zielony Rynek przemianowana została na ulDzięki staraniom Księdza doszło do ugody. <br>Postawa ks. Leona Stypułkowskiego, jego pomoc biednym i empatia zyskały szacunek i poważanie społeczne, ale też i uznanie władz.

Wybuch II wojny światowej ==Działalność gospodarcza==Ksiądz Leon najbardziej zasłynął z rozmachu w rozbudowie kościoła. Dotychczasowy, jednonawowy nie był dla księdza kanonika dramatyczny w skutkachstanie pomieścić wszystkich wiernych w czasie mszy świętej. Świadomy zagrożeniaPo rozbudowie kościół zyskał dwie nawy boczne, pozostał jednak wśród parafiandwie kaplice i skarbiec. Został aresztowany 6 października 1941 Powstała także plebania i dom parafialny. W sali parafialnej (późniejsze Kino Ludowe) kwitło życie religijne i kulturalne – funkcjonował chór, spotykały się wspólnoty duszpasterskie, organizowano Jasełka. Ponadto 3 sierpnia 1936 r. i umieszczony w obozie przejściowym w Konstantynowiewyruszyła zainicjowana przez niego pielgrzymka na Jasną Górę. Stamtąd 30 października trafił do obozu koncentracyjnego KL DachauKolejnym działaniem ks. Przewieziono go Stypułkowskiego był zakup w „transporcie inwalidów” do Hartheim 1937 r. 2 ha nieruchomości i zamordowano założenie w komorze gazowej1938 r. W sierpniu 1942 rnowego cmentarza przy ul. rodzina Stypułkowskich otrzymała informację o jego śmierciPodleśnej.

==Prześladowania i męczeństwo==W 20czasie wojny obronnej Polski 1939 r. rocznicę jego śmierci i okupacji ksiądz kanonik Leon Stypułkowski aktywnie uczestniczył w życiu społeczno-duchowym miasta. Był członkiem Tymczasowego Komitetu Obywatelskiego<ref>Górny P.A, ''Ozorków miasto niepokorne'', s. 121</ref>, który zawiązał się 6 września 1939 r. Niebawem, 9 listopada 1939 r. został po raz pierwszy aresztowany przez Niemców i przebywał w tymczasowym więzieniu w Łodzi przy ul. Liściastej<ref>Tamże, s. 132</ref>. Dzięki staraniom władz kościelnych (głównie za wstawiennictwem pastora Teodora Bergmanna) zwolniono go wiosną 1940 r. Nakazano mu wyjazd do Generalnego Gubernatorstwa, jednak ks. Stypułkowski nie zastosował się i pozostał w Ozorkowie ze swoimi parafianami<ref>Paweł Andrzej Górny w swoich publikacjach podaje, powołując się na relację współwięźnia z Dachau, Wacława Kupisza, że ks. Leon Stypułkowski był ponownie aresztowany 10 kwietnia 1940 r. wraz z innymi 17 ozorkowianami. Nie znajduje to potwierdzenia w innych źródłach</ref>. Wg relacji naocznych świadków<ref>Janina Kępska i Konrad Dąbrowski wspominają, że wydarzenia zapadły w pamięć, bo po niektórych mszach odbywały się łapanki do wywózki na roboty w Kościele głąb Rzeszy</ref>, celebrował msze święte, udzielał ślubów, przygotowywał i udzielał (konspiracyjnie) dzieciom Pierwszą Komunię św. Józefa wmurowano tablicę pamiątkowąw czerwcu 1941 r. Ksiądz Leon Stypułkowski został aresztowany przez policję rankiem 6 października 1941 r. w ramach akcji przeciw inteligencji, ufundowaną zarządzonej w Kraju Warty przez parafianArtura Greisera i przewieziony wozem konnym do obozu przejściowego w Konstantynowie Łódzkim. Stąd 30 października 1941 r. został przetransportowany z innymi uwięzionymi pociągiem do obozu koncentracyjnego KL Dachau. W obozie stał się więźniem nr 28180. W latach 80nieludzkich warunkach bytowania, poniżania i niewolniczej pracy znacznie pogorszył się stan jego zdrowia. Z powodu nieprzydatności do pracy został 28 maja 1942 r. skierowany do tzw. transportu inwalidów i wywieziony do Hartheim, do ośrodka eutanazji. Tego samego dnia zmarł. W sierpniu 1942 r. rodzina w Warszawie otrzymała zawiadomienie o śmierci Leona Stypułkowskiego. ==Upamiętnienie==Pamięć o szanowanym kapłanie, pełnym człowieczeństwa, zasłużonym dla Kościoła i Ozorkowa została ona odnowiona przez członków „Solidarności”utrwalona na tablicy memoratywnej, umieszczonej na filarze nawy głównej kościoła św. Józefa w roku 1962. Jego imię jest wymienione na tablicy pamięci ofiar obozów koncentracyjnych znajdującej się na zewnętrznej ścianie kościoła św. Rozkolportowali oni Józefa w Ozorkowie, a także fotografię ksjest wymieniony pod poz. 3642 w publikacji internetowej pn. "Biała Księga". Martyrologium duchowieństwa – Parafia pw. św. Zygmunta w Słomczynie. StypułkowskiegoJego imieniem nazwano plac w Ozorkowie i ulicę wiodącą do zakładów przemysłu bawełnianego (dawny Zielony Rynek), gdzie tak dzielnie pomagał strajkującym.

Łódzkie Echo Wieczorne 28.09.1926 nr 225.png|''Łódzkie Echo Wieczorne'' z 28.09.1926 r.Stypulkowski-leon.jpg|Po prawej Leon StypułkowskiGazeta_Świąteczna_1926-03-14_Nr_2354.png|''Gazeta Świąteczna'' z 14.03.1926 r.Stypułkowski_1927.png|Stowarzyszenie Młodzieży Katolickiej w Strykowie. ''Łódź w Ilustracji'' z 6.11.1927 r.<ref>[http://lodz.wilustracji.kowner.pl/skorowidz_osobowy.html Skorowidz osobowy oprac. W. Źródlak].</ref>.Stypułkowski_1930.png|Turniej szachowy w Związku Młodzieży Polskiej. ''Łódź w Ilustracji'' z 9.02.1930<ref>Tamże</ref>.Stypułkowski_1931.jpg|Wiec "Akcji Katolickiej" w Leźnicy Wielkiej. ''Łódź w Ilustracji'' z 29.11.1931<ref>Tamże</ref>.Stypułkowski_1932.png|Zjazd delegatów Stowarzyszenia Młodzieży Polskiej Związku Łódzkiego. ''Łódź w Ilustracji'' z 24.04.1932<ref>Tamże</ref>.Orędownik.png|''Orędownik'' z 27.09.1937r.Leon Stypułkowski.jpg|Leon Stypułkowski przed II wojną światowąks. Stypułkowski Leon w ksiedze zmarłych w Dachau.png|Ks. Leon Stypułkowski w księdze zmarłych w DachauPamiątka I Komunii z dnia 29 czerwca 1941r.jpg|Pamiątka I Komunii z dnia 29 czerwca 1941 r., podpisana prze ks. StypułkowskiegoTablica w nawie głównej koscioła sw. Józefa.jpg|Tablica w nawie głównej kościoła św. JózefaTablica na zewnątrz Kościoła św. Józefa.JPG|Tablica na zewnątrz Kościoła św. Józefa

* [http://archidiecezja.lodz.pl Archidiecezja Łódzka]* [http://www.swzygmunt.knc.pl/MARTYROLOGIUM/POLISHRELIGIOUS/vPOLISH/HTMs/POLISHRELIGIOUSmartyr2617.htm "Biała Księga". Martyrologium duchowieństwa] - Parafia pw*Spis pomordowanych Polaków w obozie koncentracyjnym w Dachau, oprac. ks. śwEdmund Chart, wyd. Zygmunta Słowo Polskie, 1946*Górny Paweł Andrzej, Przemysł starszy od miasta, wyd. Miejska Biblioteka Publiczna w SłomczynieOzorkowie, Ozorków 2014*Górny Paweł Andrzej, Ozorków miasto niepokorne, wyd.Miejska Biblioteka Publiczna w Ozorkowie, Ozorków 2020*Jacewicz Wiktor, Woś Jan, Martyrologium polskiego duchowieństwa rzymskokatolickiego pod okupacją hitlerowską 1939-1945, Akademia Teologii Katolickiej, Warszawa 1977*Jagodzińska Anna, Niezłomni, wierni Bogu i Ojczyźnie, Archidiecezjalne Wydawnictwo Łódzkie, Łódź 2021* ''Orędownik''. Ilustrowany dziennik narodowy i katolicki'', 1937-09-27, nr 223.*Rosiak Eugenia, Non omnis moriar - opowieść o Księdzu Leonie Stypułkowskim, [w:] Wiadomości Ozorkowskie nr 11 z 2012 r.*Sipowicz Kasper, Negatywne przekraczanie granic. Prześladowania polskiego duchowieństwa katolickiego w Kraju Warty w latach 1939-1945, Akademia Pedagogiki Specjalnej w Warszawie, 2017*Spis duchowieństwa i parafij diecezji łódzkiej, Łódź 1937*Szeremeta J, ''Aresztowania duchowieństwa katolickiego przeprowadzone przez Niemców w Reichsgau Wartheland w dniach 5–7 października 1941 roku i pobyt w obozie przesiedleńczym w Konstantynowie Łódzkim'', Prace i Materiały Historyczne Archiwum Archidiecezjalnego w Łodzi i Muzeum Archidiecezji Łódzkiej, 2006*ks. Piotr Zwoliński, Martyrologium duchowieństwa katolickiego diecezji łódzkiej w czasie II wojny światowej, Uniwersytet Kardynała Stefana Wyszyńskiego w Warszawie, Łódzkie Studia Teologiczne, 2020

''<small>Oprac. '''[[Użytkowniczka:Marianna Różalska|Marianna Różalska]]i Zdzisław Żerkowski'''</small>''==Przypisy==[[Kategoria:Encyklopedia]][[Kategoria:Hasła w przygotowaniuLudzie]]