Zmiany

'''Karol Wilhelm Scheibler''' (ur. 1 września 1820 r. w Montioie Montjoie w Nadrenii, zm. 1 13 kwietnia 1889 1881 r. w Łodzi), najbogatszy łódzki przedsiębiorca– jeden z największych łódzkich przemysłowców.

Syn Karola Wilhelma Scheiblera (1783-1847) i jego żony Wilhelminy z d z. Pastor (1790-1863), mąż Anny z d. Werner (1835-1821), córki Wilhelma Wernera i Matyldy z d. Ritzenstein. Pochodził z Nadrenii, z miejscowości Montioie i był spokrewniony ze SchlosseramiSchlösserami, których korzenie również stamtąd się wywodziły. Był to ród fabrykancki, który należał do pionierów przemysłu wełnianego w Niemczech.

Karol był jednym z dziesięciorga dzieci Jana Karola Scheiblera i Zofii Wilhelminy z rodu Pastor, którzy również zajmowali się sukiennictwem. Nadrenia była w ścisłej czołówce krajowej pod względem wyrobu sukna. Przyczynił się do tego m. in. jeden z przodków Karola - Johann Heinrich Scheibler, który pod koniec pierwszej połowy XVIII wieku wybudował fabrykę sukna w MontioieMontjoie. Postawił także rezydencję rodzinną, zwaną „Rote Haus” (czyli „Czerwony Dom”), która istnieje do dziś w nieco zmienionej funkcji, gdyż obecnie mieści się tam muzeum.

Karol chodził do szkoły w MontioieMontioje, a następnie w Krefeld. Po skończeniu szkoły w Krefeld wyjechał do Belgii, gdzie brat matki Gustaw Pastor był dyrektorem dużej fabryki w Verviers, należącej do jego szwagra Johna Cockerilla <ref> Wiliam Cockerill - angielski przemysłowiec, jako zwykły mechanik wyjechał do Belgii. W 1799 roku skonstruował pierwsze na kontynencie maszyny do czesania wełny i tkanin. Następnie zbudował fabrykę sukna w Verviers, a następnie potem w Liege wytwórnię maszyn. Jego syn John Cockerill przejął i rozbudował przedsiębiorstwo po ojcu w Verviers, a następnie w miejscowości Sparing wybudował wielkie odlewnie żelaza. Niestety żył krótko (ur. 1790 , zm. 1840), lecz Karol Scheibler prawdopodobnie zdążył go poznać.</ref>

Karol przebywając w kręgu inżynierów i techników angielskich , nauczył się technicznego języka angielskiego. Miał on też zdolności lingwistyczne. Znał bardzo dobrze język angielski, francuski i niemiecki. Wygląda jednak na to, że miał antypatię do Polski, gdyż mimo swych zdolności nie Nie nauczył się jednak języka polskiego, choć to w Polsce zrobił karierę i zbił ogromny majątek.Obcując z wybitnymi fachowcami , Karol szybko rozwijał się jako włókiennik ze specjalizacją przędzalnik w przemyśle wełnianym. Dostrzeżono młodego i zdolnego człowieka i po wuju Gustawie został on dyrektorem fabryki w Verviers. W 1842 r. (już po śmierci Johna Cockerilla), korzystając z zezwolenia rządu angielskiego na wywóz maszyn włókienniczych z Anglii, został przedstawicielem firm angielskich w Voslan (koło Wiednia) w Austrii.

Wuj Friedrich Mathias Schlösser, by zachęcić Karola do pozostania w Ozorkowie, oferował mu warunki nie do odrzucenia. Niestety Friedrich Mathias Schlösser zmarł w 1848 r. na cholerę. Więc , więc przyjazd Karola do Ozorkowa okazał się „strzałem w dziesiątkę”. Nieoszacowany Karol miał tutaj „pełne ręce roboty”. Pomagał wdowie Henrietcie Wilhelminie w prowadzeniu zakładów po zmarłym mężu. Lecz przede wszystkie był potrzebny Henrykowi przy budowie nowoczesnej fabryki na Strzeblewie, której budowę rozpoczęto wkrótce po śmierci Friedricha Mathiasa Schlössera. Pracując jeszcze w Ozorkowie, w 1852 r. Karol zawiązał spółkę z Juliuszem Schwarzem, zdolnym mechanikiem maszyn przędzalnianych. Z uwagi na zasoby finansowe spółka ta przedstawiała się nader skromnie i nie przetrwała zbyt długo, bowiem w 1854 r. Karol ożenił się z Anną Werner, córką ozorkowskiego farbiarza Christina Wilhelma Wernera. Anna wniosła Karolowi w posagu 43 757 rubli srebrnych, odziedziczonych po ojcu oraz po swym bracie Wilhelmie, który zmarł w 1851 r. w wieku 16 lat. Dlatego spadek, który miał przypaść Wilhelmowi, otrzymała Anna.[[Plik:Sch-1a7a.jpg|200px|thumb|prawo|Fragment zabytkowej przędzalni Karola Scheiblera w Łodzi]][[Plik:Sch-2a4a.jpg|200px|thumb|prawo|Fragment zabytkowej przędzalni Karola Scheiblera w Łodzi]]

Jak się później okazało, był to fundament przyszłej fortuny rodziny Scheiblerów. Karol Wilhelm Scheibler był bowiem genialnym i przewidującym przedsiębiorcą. Ewidentnym tego przykładem był okres wojny secesyjnej w Stanach Zjednoczonych. Otóż Karol, obserwując sytuację polityczną w Stanach Zjednoczonych (kraju, który był głównym dostawcą bawełny) przewidział wydarzenia, które wkrótce miały nastąpić. Począł skupować ogromne ilości bawełny. W Łodzi mówiono, że „Scheibler zwariował”. Lecz później wybuch wojny w Stanach Zjednoczonych spowodował tzw. „głód bawełniany”. Zapasy innych pro¬ducentów producentów łódzkich wkrótce się wyczerpały, doprowadzając do upadku wielu łódzkich fabrykantów. Podczas gdy inni bankrutowali, Karol Scheibler począł dyktować warunki, stając się najpotężniejszym przedsiębiorcą w Łodzi. Nazywano go „królem bawełny”.

Dbając o rozwój przemysłu, pamiętał też zawsze o swoich współobywatelach. Zarówno sam Karol Scheibler, a po jego śmierci wdowa po nim, Anna z Wernerów, jak i syn Karol Wilhelm, córka i zięć – Matylda i Edward Herbstowie, łożyli olbrzymie sumy na budowę potrzebnych miastu gmachów: szkół, szpitali, kościołów, wspierali wszelkiego rodzaju akcje charytatywne.<ref>https://pl.wikipedia.org/wiki/Karol_Scheibler</ref>Jedynie Maria Adela opuściła na stałe Łódź , wychodząc za mąż za Adolfa Buchholtza, przemysłowca z Supraśla, który specjalnie dla niej wybudował tam okazały pałac. Wkrótce po ślubie została wdową.

''<small>Oprac. '''[[Żerkowska Dorota|Dorota ŻerkowskaKategoria:Encyklopedia]]'''</small>''[[Kategoria:Hasła w przygotowaniuLudzie]]