Rosiak Stefan

Z Ozopedia - internetowa Encyklopedia miasta i gminy Ozorków
Wersja z dnia 23:09, 14 lut 2016 autorstwa Zdzisław Żerkowski (dyskusja | edycje) (poprawiono zdjęcie)
(różn.) ← poprzednia wersja | przejdź do aktualnej wersji (różn.) | następna wersja → (różn.)
Przejdź do nawigacji Przejdź do wyszukiwania
Stefan Rosiak

Stefan Rosiak (ur. 16 lipca 1897 r. w Ozorkowie, zm. 1 stycznia 1973 r. w Łodzi) – historyk, archiwista, działacz krajoznawczy, szczególnie w zakresie ochrony zabytków.

Biografia

Był synem Jana i Antoniny z Kamińskich małżeństwa Rosiaków. Ojciec był tkaczem w manufakturze schlösserowskiej. Stefan Rosiak dzieciństwo i młodość spędził w Ozorkowie, tu uczęszczał do szkoły elementarnej. Rozpoczął pracę, mając lat 14, również w tym największym zakładzie w naszym mieście. W 1921 r. wyjechał do Wilna, aby pracując tam, kontynuować naukę. Już nie powrócił do Ozorkowa, ale zawsze z dumą podkreślał, skąd pochodzi. Dał temu wyraz podczas uhonorowania go Krzyżem Kawalerskim Orderu Odrodzenia Polski za zasługi dla archiwistyki i historii regionu[1] . W swych artykułach i pracach szczególną troską darzył swoje rodzinne miasto, dając wykłady i organizując wystawy na temat historii przemysłu regionu łódzkiego.

Studia

W latach 1924–1929 studiował historię na Uniwersytecie Stefana Batorego w Wilnie. Po skończeniu studiów poświęcił się pracy w archiwistyce. W 1947 doktoryzował się pod kierunkiem prof. Ryszarda Mienickiego na UMK w Toruniu na podstawie opublikowanej w 1938 pracy pt. Księgarnia Eliza Orzeszkowa i S-ka w Wilnie (1879–1882).

Praca zawodowa

Jeszcze jako student, od 1922 r., został zatrudniony w Archiwum Państwowym w Wilnie, gdzie pracował do 1946 r. Z polecenia Naczelnej Dyrekcji Archiwów Państwowych rejestrował dokumentacje polskie (polonica) w archiwach w Grodnie, Leningradzie, Moskwie i w Wilnie. W latach 1949–1951 był pierwszym dyrektorem Archiwum Państwowego w Łodzi. Następnie organizował archiwa miejskie w Kutnie, Łowiczu, Łęczycy, Rawie Mazowieckiej, Skierniewicach, Tomaszowie Mazowieckim, Wieluniu.

Działalność społeczna

Bardzo aktywnie działał w PTTK, opiekując się zabytkami i będąc zarazem współorganizatorem Okręgowej Komisji opieki nad zabytkami.
Był członkiem:

  • Polskiego Towarzystwa Historycznego
  • Stowarzyszenia Historyków Sztuki
  • Stowarzyszenia Archiwistów Polskich

Śmierć i miejsce spoczynku

Zmarł 1 stycznia 1973 w Łodzi. Został pochowany na cmentarzu św. Rocha na Radogoszczu.

Publikacje

W okresie międzywojennym na łamach wileńskiego Słowa publikował artykuły o tematyce historycznej (głównie dotyczące Powstania Listopadowego). W jego dorobku naukowym można wyróżnić dwa nurty. Pierwszy dotyczy historii Wileńszczyzny, tak jak wzmiankowana wyżej rozprawa doktorska, czy praca Bonifratrzy w Wilnie 1635–1843–1924 oraz rozprawa pt. Prowincja litewska Sióstr Miłosierdzia (1933).
Drugi nurt to historia gospodarcza regionu łódzkiego – artykuły, m.in.:

  • Dzieje ruchu robotniczego w Ozorkowie (1957)
  • Powstanie listopadowe w Ozorkowie (1957)
  • Powstanie przemysłu w Ozorkowie (1963)

Opracował monografię, która nie została jednak wydana. Jedyny egzemplarz maszynopisu znajduje się w Miejskiej Bibliotece Publicznej w Ozorkowie.

Przez wiele lat współpracował z zespołem naukowców, przygotowując materiały do historii miast, przemysłu i klasy robotniczej w okręgu łódzkim.

Odznaczenia

  • Krzyż Kawalerski Orderu Odrodzenia Polski
  • Złoty Krzyż Zasługi
  • Medal Niepodległości
  • Złota Honorowa Odznaką PTTK
  • Srebrna Odznaka "Za Opiekę nad Zabytkami"
  • Honorowa Odznaka Miasta Łodzi

Bibliografia

  • Jarosław Kita, Rafał Stobiecki, Słownik biograficzny historyków łódzkich, Łódź 2000, s. 81-82.
  • Mieczysław Bandurka, Stefan Rosiak (16.07.1897–1.01.1973), Rocznik Łódzki 18 (1973), s. 228–230.
  • Czesława Kryzko-Włodarska, Stefan Rosiak (16.07.1897–1.01.1973), Archeion 1974, T. LX, s. 417–421.

Oprac. Paweł Andrzej Górny

Przypisy

  1. Ziemia Łęczycka, rok XXX, nr 14, listopad 1962 r.