Reymond Edward

Edward Ludwik Reymond (ur. 12 października 1842 r. w Ozorkowie, zm. 17 października 1895 r. w Koninie) – polski fabrykant szwajcarskiego pochodzenia, pierwszy koniński przedsiębiorca, założyciel Fabryki Narzędzi i Maszyn Rolniczych w Koninie.

Reymondowie w Ozorkowie

Edward Ludwik Reymond był synem Jerzego Ludwika, mechanika zamieszkałego w Ozorkowie, i Rozalii z Kossmannów. Jerzy (Georg) urodził się w szwajcarskim mieście Lieu. Rozalia była córką sukienników z miasta Schönlanke i przed ślubem (14 stycznia 1841 r.) pozostawała przy krewnych w Ozorkowie. Oboje byli wyznania ewangelickiego.

Życie prywatne

Edward Reymond przeniósł się do Konina, o czym poświadczają księgi tamtejszej parafii ewangelicko-augsburskiej. Nie wiadomo jednak, kiedy to nastąpiło. 9 czerwca 1866 r. na świat przyszła Matylda Otylia, córka Edwarda i Pauliny z domu Herzog. Paulina Reymond była pierwszą żoną Edwarda. Urodziła mu jeszcze trzy córki, które zmarły w okresie dziecięcym, oraz syna – Karola. Zmarła w wieku 23 lat, 28 marca 1868 r. Jej akt zgonu wspomina o rodzicach – fabrykantach sukna z miejscowości Błaszki. Kwerenda Damiana Kruczkowskiego nie przyniosła jednak odnalezienia aktu urodzenia Karola ani aktu małżeństwa Edwarda i Pauliny, co sugerowałoby, że Reymondowie założyli rodzinę jeszcze przed przybyciem do Konina. Edward ożenił się ponownie, z Emmą Karoliną z domu Pietsch. Owocem tego małżeństwa był drugi syn – Ludwik Arnold (ur. 20 października 1869). Emma zmarła 31 października 1907 r. w wieku 64 lat.

Działalność przemysłowa

Pałac Reymonda

W II poł. XIX w. (prawdopodobnie około 1880 r.) Edward założył w Koninie Fabrykę Narzędzi i Maszyn Rolniczych, zwaną potocznie Fabryką Reymonda czy „Białą Fabryką”. Wybudowana na terenie dzisiejszej konińskiej starówki fabryka posiadała własną odlewnię żeliwa. Na przełomie XIX i XX w. Reymond dawał pracę wielu mieszkańcom regionu i przyczyniał się do jego rozwoju. Był jednym z największych pracodawców w tej części Wielkopolski. Po jego śmierci zarząd nad fabryką przejął syn Ludwik. Po 1945 r. działał w niej Państwowy Ośrodek Maszynowy. Dziś jest jedną z atrakcji turystycznych miasta. Niedaleko niej znajduje się Pałac Reymonda, wybudowany w 1880 r. w stylu eklektycznym. Niestety chyli się od ku upadkowi, bowiem został opuszczony w latach 90. XX w. - dziś, zapomniany, niemal totalnie zrujnowany, choć nadal piękny, gości w swoich wnętrzach, jedynie nietoperze i inne stworzenia, które zdołają się do niego dostać. Zachowało się jednak motto rodziny Reymondów, widniejące na tablicy nad portykiem - „Praca jest źródłem powodzenia". W 1990 r. zespół fabryki został wpisany do rejestru zabytków nieruchomych (trzy hale produkcyjne, warsztat, wieża ciśnień, kuźnia, magazyn i pałac).

Śmierć

Edward Reymond zmarł w wieku 53 lat. Pochowano go w rodzinnym grobowcu na cmentarzu ewangelickim w Koninie. Po wojnie Reymondowie zostali niesłusznie uznani za Niemców i wywłaszczeni. Opuścili granice Polski, wyjeżdżając na Zachód.

Źródła

1. Akta stanu cywilnego parafii ewangelicko-augsburskiej w Ozorkowie.
2. Akta stanu cywilnego parafii ewangelicko-augsburskiej w Koninie.
3. Kruczkowski D., Saga o Reymondach, „Koniniana”, nr 8, sierpień 2012.
4. Program opieki nad zabytkami Miasta Konina na l. 2010-2013.
5. www.kulturalny-konin.pl
6. www.konin.pl
7. Projekt "Śladami przeszłości Konina"

Oprac. Marianna Różalska