Ochotnicza Straż Pożarna w Ozorkowie

Z Ozopedia - internetowa Encyklopedia miasta i gminy Ozorków
Wersja z dnia 20:43, 3 lis 2016 autorstwa Danuta Trzcińska (dyskusja | edycje) (Dodanie kategorii)
Przejdź do nawigacji Przejdź do wyszukiwania
Odznaka związkowa OSP Ozorków

Ochotnicza Straż Pożarna w Ozorkowie - umundurowana, wyposażona w specjalistyczny sprzęt organizacja społeczna, składająca się z grupy ochotników. Jest stowarzyszeniem wpisanym do Krajowego Rejestru Stowarzyszeń w poz. 0000027946 i działa w oparciu o Statut. Przeznaczona w szczególności do walki z pożarami, klęskami żywiołowymi i innymi miejscowymi zagrożeniami, ściśle współdziała w tym zakresie z Państwową Strażą Pożarną.

Historia

Powstanie

Henryk Liedtke - pierwszy komendant

Straż ogniowa ochotnicza w Ozorkowie została założona 21 września 1899 r. i jest jedną z najstarszych w powiecie zgierskim. 12 października 1895 r. wystosunkowano podanie ws. jej utworzenia. We wrześniu 1899 r. odbyło się inauguracyjne spotkanie połączone z wyborem pierwszego zarządu (mimo braku oficjalnego pisma ze zgodą władz carskich, które nadeszło później). Spotkanie zgromadziło 56 osób, elitę Ozorkowa (przemysłowców, urzędników, obywateli-posesjonatów), a przewodniczył mu burmistrz. Pierwszym komendantem został Henryk Liedtke, a prezesem zarządu - Karol Weil. Na pierwszym zebraniu uchwalono schemat organizacyjny OSP z podziałem na dwa oddziały: miejski i fabryczny[1]. Opracowano statut zgodnie z wytycznymi władz carskich. Do prawidłowego funkcjonowania potrzebne były jeszcze pieniądze. Te zapewniło Towarzystwo Schlösserowskiej Przędzalni Bawełny i Tkalni, przekazując 2 tys. rubli na cele organizacyjne. TSPBiT umundurowało 20 strażaków, opłaciło za nich składki i wpłaciło 500 rubli do kasy OSP. W źródłach można znaleźć wiele pochwał na temat ozorkowskiej drużyny, m.in.: "młoda (...) dzielnie wyrobiona", charakteryzująca się karnością i porządkiem, posiadająca dostateczną liczbę narzędzi ratunkowych, "znana energia przy akcji ratunkowej", świetnie umundurowana. W lipcu 1901 r. straż otrzymała sztandar. W tym samym roku pojawili się pierwsi członkowie honorowi, którzy uiszczali specjalne składki. Dwa lata później strażacy wzięli udział w akcji przeciwpowodziowej, która miała miejsce na lewym brzegu Bzury w nocy z 10 na 11 lipca 1903 r.

1914-1918

Rozwój Ochotniczej Straży Pożarnej w Ozorkowie przerwała I wojna światowa. Liczba strażaków zmniejszała się z powodu bezrobocia i okupacji. Niektórzy zostali powołani do armii rosyjskiej, inni wywiezieni na roboty przymusowe do Niemiec. Byli również tacy, którzy opuścili Ozorków w poszukiwaniu środków do życia.

1918-1939

Po zakończeniu działań wojennych strażacy pełnili funkcje stróżów bezpieczeństwa w mieście, współpracowali z komitetami organizacyjnymi, zabezpieczali mienie państwowe i zakładowe przed dewastacją i grabieżą. Jednakże jednostka zmagała się z trudnościami finansowymi. W 1924 r. zarząd OSP w Ozorkowie wysyłał pismo do kancelarii Sejmu, domagając się finansowania konserwacji budynków i sprzętu strażackiego przez rady miejskie i wiejskie oraz stałego miejsca w zarządzie gminy dla przedstawiciela OSP. 14 kwietnia 1921 r. miała miejsce uroczystość poświęcenia sztandaru miejskiej OSP w Ozorkowie. Ojcem chrzestnym był Włodzimierz Eborowicz. Lata 20. były okresem zmian. Sikawki ręczne zastąpiono motopompami, a drelichowe mundury - sukiennymi. Powstała samodzielna straż pożarna przy fabryce schlösserowskiej, która usamodzielniła się od OSP. Zlikwidowano podział drużyn na oddziały i wprowadzono plutony bojowe. W 1928 r. strażacy otrzymali pierwszy wóz bojowy - Chevrolet nazwany "Śmiałym". W 1932 r. dokupiono drugi wóz - "Bałtyk". W latach 20. prezesem zarządu był Józef Borensztedt, wiceprezesem zaś Włodzimierz Eborowicz. Zrezygnowali oni jednak ze swoich funkcji. 13 maja 1926 r. na walnym zgromadzeniu prezesem zarządu został Bolesław Kozietulski. W kolejnych wyborach został on wiceprezesem. Do wybuchu wojny na czele straży stali: prezes Wincenty Rosiński i komendant Bernard Wilkowski. Długoletnim prezesem był Wacław Kropp.

OSP stała się organizacją bardzo aktywną społecznie. Prowadziła własny chór i orkiestrę, wystawiała amatorskie przedstawienia teatralne. W 1932 r. przy jednostce powstała 17-osobowa żeńska drużyna samarytańska. Ponadto, strażacy prowadzili szkolenia w zakresie obrony przeciwpożarowej i przeciwgazowej. Nawiązano także współpracę z drużynami strażackimi przy fabryce schlösserowskiej i zakładach Fogla.

1939-1945

6 września 1939 r. ozorkowscy strażacy pod dowództwem naczelnika Wacława Tylmana wyjechali na pomoc Warszawie. Jednostka miejska połączyła się z jednostką fabryczną i stacjonowały one przy ul. Sienkiewicza. Brały udział w akcjach ratowniczych przy gaszeniu pożarów na Zamku Królewskim, w Ubezpieczalni Społecznej, Szpitalu Żydowskim przy ul. Skierniewickiej, fabryce Wedla, Katedrze św. Jana, Szpitalu Św. Ducha, Wojskowych Magazynach Mięsnych, Magazynach Zbożowych, fabryce makaronów, fabryce amoniaku i innych zakładach i budynkach mieszkalnych na terenie Warszawy. Podczas przedzierania się przez Puszczę Kampinoską zginął Kazimierz Przyczyń. Trzech strażaków zostało rannych, w tym jeden dwukrotnie. Tymczasem, gdy 7 września Niemcy wkroczyli do Ozorkowa, na ul. Berka Joselewicza patrol zauważył biegnącego w kierunku remizy strażaka i otworzył ogień. Ludwik Węglewski stał się pierwszą ofiarą wojny w Ozorkowie. Po powrocie do miasta szeregi strażaków umniejszały się w wyniku represji. W obozach koncentracyjnych zginęli: Henryk Kaźmierczak, Wacław Kropp i Stefan Fagas.

1945-1975

Po zakończeniu II wojny światowej OSP w Ozorkowie wznowiła działalność już w kwietniu 1945 r. Rozpoczęto poszukiwania zrabowanego sprzętu na terenie całej Polski. Aby skompletować części, wykorzystywano zniszczone i porzucone samochody wojskowe. Społeczność odpowiedziała na apel straży i wsparła ich finansowo. W l. 1946-1947 odbyło się uroczyste poświęcenie wozów strażackich i sztandaru. Strażacy otrzymali gotowe mundury. Lata 1951-1956 to czas zmian w strukturze organizacyjnej OSP w Polsce. Dzieje ozorkowskiej jednostki z tego czasu są nieznane. W październiku 1956 r. nastąpiły radykalne zmiany i powrót do mozolnej pracy. Prezesem ponownie zostaje Wincenty Rosiński. Straż odbudowała się w wyniku napływu nowych ochotników. Jak dawniej organizowano loterie, zabawy i zbiórki uliczne. Skompletowano sprzęt i zdobyto umundurowanie dla 28 strażaków. W l. 1960-1961 dokonano kapitalnego remontu strażnicy, a kilka lat później zyskano nowy sztandar ufundowany przez Miejską Radę Narodową w Ozorkowie i samochód pożarniczy GBM. Sztandar ten został odznaczony Złotym Medalem Zasługi dla Pożarnictwa. W latach 60. zorganizowano także młodzieżowe drużyny pożarnicze: męską i żeńską, a strażacy zaangażowali się w ogólnopolską akcję zbiórki na Społeczny Fundusz Odbudowy Stolicy. Z każdym roku przybywało nowoczesnego sprzętu, a jednostka zyskiwała coraz większe uznanie władz i społeczeństwa. W 1968 r. strażnicę przekazano nowo powstałej Zawodowej Straży Pożarnej. Rok później na terenie Ozorkowa OSP i ZSP zorganizowały powiatowe zawody OSP i MDP. W latach 70. zajęto się werbowaniem nowych członków czynnych i popierających oraz pracą z drużynami młodzieżowymi. W 1973 r. powstał Klub Weteranów, działający do połowy lat 80. Do najsłynniejszych akcji ratowniczo-gaśniczych z tego okresu należą:

  • 1958 – pożar budynku Ligi Przyjaciół Żołnierza w Łęczycy
  • 1961 – akcja przeciwpowodziowa w Ozorkowie i pożar Młyna Gospodarczego w Kutnie
  • 1971 – pożar w Spicimierzu (spłonęło ponad 60 budynków)

1975-1999

Osp10.jpg

Kolejne lata to działalność organizacyjna, szkolenia, zbieranie środków finansowych na bieżącą działalność, działalność prewencyjna i propagandowa, a także organizacja obchodów Dnia Strażaka i konkursów wiedzy pożarniczej w szkołach. W 1975 r. nastąpiła reorganizacja struktur ochrony przeciwpożarowej. W jej wyniku nastąpiły radykalne zmiany w organizacji budynku i pomieszczeń. Dla podniesienia stanu dyscypliny i wyszkolenia pod koniec lat 70. wprowadzono system współzawodnictwa (do 1992 r.). W 1981 r. jednostka została uhonorowana odznaką „Zasłużony dla Miasta Ozorkowa”, a 5 lat później sztandar udekorowany został Krzyżem Walecznych, nadanym przez Radę Państwa za czyny męstwa i odwagi wykazane w walkach z niemieckim najeźdźcą, głównie za udział w obronie Warszawy. 21 maja 1988 r. dokonano uroczystego odsłonięcia tablicy upamiętniającej zaangażowanie ozorkowskich strażaków w 1939 r. Tablica znajduje się na frontowej ścianie strażnicy. W latach 90., w związku z wprowadzeniem nowego sprzętu i rozszerzeniem działalności interwencyjnej na ratownictwo techniczne, chemiczne i drogowe, podjęto wzmożone prace organizacyjne i szkoleniowe. Ponadto utworzono świetlicę, wyremontowano pomieszczenia biurowe i sanitarne oraz wymieniono instalacje centralnego ogrzewania.
W związku z obchodami 100-lecia OSP Ozorków w 1999 r. zakupiono nowy sztandar, który poświęcił Ojciec Święty Jan Paweł II 7 czerwca 1999 r. w Licheniu. Wydano także historię OSP i wykonano okolicznościowe pamiątki dla jej członków, osób i instytucji wspierających działalność.

Orkiestra strażacka

Orkiestra strażacka 1914 r.

Mocą zezwolenia władz gubernialnych straż miała prawo posiadać własną orkiestrę. Powołano ją do życia w 1901 r. Początkowo na czele orkiestry stał Aleksander Sienkiewicz, ale szybko został on zastąpiony. Jego miejsce zajął Grameus. Od 1905 r. orkiestra grała pod batutą Chojnackiego, a od 1906 r. - Bernarda Millera. Później obowiązki te przejął Jan Giziński. Orkiestra strażacka uświetniała występy straży pożarnej i dawała koncerty publiczne. Szczególnie dobry okres działalności orkiestry rozpoczął się w 1926 r. Przed wojną była zaliczana do najlepszych orkiestr strażackich w województwie. Po wojnie nastąpiła jej reaktywacja. Funkcjonowała przy OSP do 1959 r., a następnie z braku środków finansowych została przekazana Ozorkowskim Zakładom Przemysłu Bawełnianego, gdzie działała do 1993 r. Wówczas Urząd Miasta Ozorkowa zgodził się ponosić koszty utrzymania orkiestry, a Zarząd OSP przejął obowiązki organizacyjne.
W kolejnych latach orkiestra funkcjonowała pod różnymi zarządami i została ostatecznie rozwiązana w 2013 r.

Święta i zawody strażackie

Najważniejsze święto strażaków - dzień św. Floriana - był czasem przyjmowania hołdów i zaszczytów, urządzania parad, zabaw i pokazów sprawności (zarówno strażaków, jak i sprzętu). Odbywały się one na Rynku (obecnie pl. Jana Pawła II). Alejami kroczyła defilada, którą otwierała orkiestra strażacka. Ponadto, w początkowym okresie swojego istnienia OSP organizowała zabawy leśne (tzw. "majówki strażackie"), imprezy dochodowe i loterie fantowe. W ten sposób starano się pozyskać środki finansowe na rozwój jednostki. Obecnie z okazji "Dnia Strażaka" organizowane są capstrzyki poprzedzone mszą świętą oraz zbiórka uliczna do puszek, składane są kwiaty na grobach strażaków i pod tablicą pamiątkową, a wyróżniający się druhowie otrzymują odznaczenia. Co roku odbywają się także zawody strzeleckie w Lasku Miejskim i turniej wiedzy pożarniczej "Młodzież zapobiega pożarom".

Zawody pożarnicze

Ozorkowska jednostka może poszczycić się wysokimi lokatami w zawodach pożarniczych:

  • 1958 – I miejsce w zawodach powiatowych
  • 1969 - II miejsce w zawodach powiatowych
  • 1971 – II miejsce w zawodach powiatowych
  • 1983 – I miejsce w zawodach rejonowych, III miejsce w zawodach wojewódzkich
  • 1991 - I miejsce w zawodach rejonowych
  • 1993 - I miejsce w zawodach rejonowych
  • 1994 - IV miejsce w zawodach wojewódzkich

Współczesność

Remiza OSP w Ozorkowie, ul. T. Kościuszki 1
Zmechanizowany tabor OSP Ozorków
Wyposażenie taboru

Działania

Ochotnicza Straż Pożarna w Ozorkowie realizuje zadania statutowe na rzecz ochrony ludności, ochrony przeciwpożarowej oraz ratownictwa, a także prowadzi na szeroką skalę działania profilaktyczne skierowane głównie do młodzieży (szkolenia edukacyjne w szkołach).
Z chwilą wstąpienia w 2002 r. do Krajowego Systemu Ratowniczo-Gaśniczego (KSRG) wzrósł zakres zadań strażaków – ochotników. Do głównych zadań realizowanych przez OSP w ramach KSRG należy:

  • gaszenie pożarów;
  • ratownictwo techniczne, w szczególności na drogach;
  • ewakuacja poszkodowanych lub zagrożonych ludzi i zwierząt oraz zagrożonego mienia;
  • oznakowanie i zabezpieczenie miejsc prowadzenia działań ratowniczych,
  • prowadzenie działań ratowniczych na obszarach wodnych, w tym podczas powodzi,
  • usuwanie skutków zdarzeń w szczególności po przejściu anomalii pogodowych i udzielanie pomocy socjalnej poszkodowanym.

Ponadto jeździ również do tzw. wyjazdów gospodarczych, czyli świadczy pomoc Urzędowi Miejskiemu w podcięciu konarów, zawieszeniu banerów, zabezpieczeniu ppoż dorocznej imprezy masowej "Dni Ozorkowa" itp.

Skład Zarządu OSP w Ozorkowie (2016 r.)

Prezes Jarosław Kasprowicz
Naczelnik Łukasz Radwański
Z-ca Prezesa Remigiusz Kaźmierski
Z-ca Naczelnika Rafał Stanulewicz
Sekretarz Adam Gawęda
Skarbnik Łukasz Kaźmierczak
Gospodarz Józef Szewczyk

Akcja honorowego oddawania krwi

Co miesiąc w remizie OSP w Ozorkowie odbywa się akcja honorowego oddawania krwi "Oddaj krew, uratuj życie", prowadzona przez Regionalne Centrum Krwiodawstwa i Krwiolecznictwa w Łodzi.

Odznaczenia

  • Odznaka Zasłużony dla Miasta Ozorkowa (1981)
  • Krzyż Walecznych (1985)
  • Medal Honorowy im. Bolesława Chomicza (2009)
  • Złoty Znak Związku

Galeria

Bibliografia

  1. 100 lat OSP w Ozorkowie, [w:] "Wiadomości Ozorkowskie", nr 6-7, 1999.
  2. Dodatek specjalny poświęcony 100-leciu OSP w Ozorkowie, [w:] "Wiadomości Ozorkowskie", nr 10, 1999.
  3. ID, 110-lecie Ochotniczej Straży Pożarnej, [w:] "Wiadomości Ozorkowskie", nr 5, 2009, s. 10.
  4. Frątczak S., Za kierownicą na sygnale, [w:] "Wiadomości Ozorkowskie", nr 5, 1998.
  5. Biuletyn Ochotnicza Straż Pożarna w Ozorkowie 1899-1999
  6. Pao, 110 lecie OSP w Ozorkowie, [w:] "Gminniak", nr 212, 2009.
  7. Pao, Obchody 100 lecia OSP w Ozorkowie, [w:] "Gminniak", nr 97, 1999.
  8. "Wiadomości Ozorkowskie", nr 11-12, 2013.
  9. "Wiadomości Ozorkowskie", nr 1, 2014.

Linki zewnętrzne

Ochotnicza Straż Pożarna w Ozorkowie
Strona na portalu społecznościowym Facebook

Oprac. Marianna Różalska, Danuta Trzcińska

Przypisy

  1. ZOSP działająca na terenie zakładów schlösserowskich na Strzeblewie.