Liedtke Henryk

Zdjęcie ze zbiorów OSP Ozorków

Henryk Aleksander Liedtke (ur. ok. 1851 r. w Warszawie, zm. 25 października 1906 r. w Ozorkowie) – współzałożyciel i pierwszy naczelnik straży pożarnej w Ozorkowie, przemysłowiec, inicjator budowy kolejki wąskotorowej Ozorków-Zgierz.

Biografia

Pochodził z rodziny warszawskich fabrykantów wyznania ewangelicko-augsburskiego. Był synem Jana Henryka Liedtkego i Marii Emilii Pauliny z d. Wernitz. Ojciec, podobnie jak dziadek, prowadził fabrykę garbarską. Jego wyroby zostały nagrodzone m.in. złotym medalem na 5. Wystawie Moskiewskiej w 1866 r.

Nie wiadomo, kiedy Henryk Liedtke sprowadził się do Ozorkowa. W l. 70. XIX w. odkupił od Karola Schlössera młyn, który działał jeszcze długo po jego śmierci. Zarządzała nim jego żona, Zuzanna Maria Magdalena Liedtke. Był to młyn parowy znajdujący się przy osadzie młynarskiej Wałach. W 1920 r. władze wojskowe rozkopały groblę przy młynie, spuszczając całą wodę i osuszając teren stawowy. Wobec tego Zuzanna Liedtke otrzymała zezwolenie na pędzenie młyna za pomocą motoru ropnego. W 1927 r. wystąpiła o przywrócenie jej dawnych praw na pędzenie młyna siłą wodną.

Henryk Liedtke bardzo angażował się w życie miasta, o czym świadczy chęć założenia Towarzystwa Wzajemnego Kredytu (ofiarowywał na ten cel pokaźną sumę), ale przede wszystkim ogromna praca włożona w budowę ochotniczej straży ogniowej w Ozorkowie. Był jej założycielem i pierwszym naczelnikiem. Funkcję tę sprawował prawdopodobnie do śmierci w 1906 r. W sprawy organizacyjne angażował się od pierwszych dni istnienia straży. Sprowadził nowoczesne sikawki i wybudował na placu straży dom, w którym znajdowały się pokoje przeznaczone na zebrania, dwa pokoje dla dwóch stałych strażaków i stajnie dla koni.

Zmarł na anewryzm serca w wieku 55 lat. Początkowo krążyły plotki o śmierci samobójczej (pisano o tym w "Kurierze Warszawskim").

Kolejka wąskotorowa

We wrześniu 1903 r. stworzył koncepcję zbudowania kolejki wąskotorowej ze Zgierza do Ozorkowa. Jako że znalazła ona poparcie ozorkowskich mieszkańców i przemysłowców, złożono podanie do władz. Już w grudniu 1903 r. rozpoczęto pierwsze badania nad budową kolejki. Na początku 1904 r. złożono szczegółowy projekt, według którego kolejka miała przecinać gubernię piotrkowską i kaliską. Władze szybko zatwierdziły projekt i zobowiązały Henryka Liedtkego do niezwłocznego rozpoczęcia robót. Miały one zmniejszyć bezrobocie wśród łódzkich robotników.

Henryk Liedtke stanął na czele przedsiębiorstwa budującego kolejkę. Do jego spółki dołączył właściciel dóbr Byszewo, Edward Jezierski. Kapitał zebrano z udziałów, jakie postanowili wnieść wspólnicy komandytowi. Nie poprzestano na budowie linii Ozorków-Zgierz. Przeprowadzono dalsze studia i podjęto starania o budowę kolejki wąskotorowej z Ozorkowa przez Łęczycę do Koła nad Wartą. Zebrane dane statystyczne sprzyjały temu pomysłowi. 16 lipca 1904 r. złożono projekt w rządzie guberni kaliskiej, a 20 lipca został on przyjęty bez żadnych zastrzeżeń.

Kolejka miała mieć długość ponad 70 wiorst. Planowano ruch zarówno osobowy jak i towarowy. Motorem pociągowym miała być para. W Ozorkowie miały znajdować się dwie stacje - osobowa na środku rynku oraz towarowo-gospodarcza z warsztatami dla całej linii pod miastem.

Śmierć Henryka Liedtkego wstrzymała prace. Rozkopane tereny niszczały. Władze zobowiązały spadkobierców do pokrycia kosztów przywrócenia ziem do stanu poprzedniego.

Bibliografia

1. Akta stanu cywilnego parafii ewangelicko-augsburskiej w Ozorkowie.
2. Akta stanu cywilnego parafii ewangelicko-augsburskiej w Warszawie.
3. Dziennik Urzędowy Województwa Łódzkiego nr 19, Łódź 1927.
4. "Kurier Warszawski" nr 57 z 1898 r., nr 9 z 1900 r., nr 154 z 1900 r., nr 212 z 1904 r., nr 11 z 1907 r.

Oprac. Marianna Różalska