Zmiany

[[Plik:Herb Ozorkowa.jpg|mały|prawo|ryc. 1 Herb Ozorkowa]]

Herb miasta Ozorkowa (ryc. 1) tworzy tarcza herbowa podzielona na dwie części w słup (pionowo). W polu prawym, czerwonym umieszczono godło herbu Odrowąż. W polu lewym, białym znajduje się czółenko tkackie koloru niebieskiego. Wizerunek herbu utrwalony jest w załączniku nr 2 do Statutu Gminy Miasta Ozorkowa, zatwierdzonego uchwałą Rady Miejskiej w Ozorkowie z dnia 29 października 2009 roku<ref>Uchwała NR LII/524/09 Rady Miejskiej w Ozorkowie z dnia 29 października 2009 r. w sprawie uchwalenia Statutu Gminy Miasta Ozorkowa</ref>.

[[Plik:2-odcisk pieczeci.jpg|mały|prawo|ryc. 2 Odcisk pieczęci z 1919 r.]]

[[Plik:3-odcisk pieczeci.jpg|mały|prawo|ryc. 3 Odcisk pieczęci z lat 1921-1929]]

Po II wojnie światowej władze Ozorkowa posługiwały się herbem z początków II Rzeczypospolitej (ryc. 4)<ref>Dokumenty z odciskiem pieczęci z wizerunkiem herbu w zasobach IHMO.</ref>, znanym z pieczęci używanych w latach dwudziestych XX w.

Herb miasta Ozorkowa umieszczony jest także na [[Flaga Ozorkowa|fladze miejskiej]]<ref>Uchwała Nr XLIX/384/05 Rady Miejskiej w Ozorkowie z dnia 29 grudnia 2005 r. w sprawie zmiany Statutu Gminy, Biuletyn Informacyjny, dodatek do „Wiadomości Ozorkowskich”, Nr 1 (176), styczeń 2006 r., s. V.</ref> wg projektu Marka Adamczewskiego z 2005 r. Podczas obrad sesji Rady Miejskiej (dn. 24 lutego 2005r.) w części dotyczącej dyskusji nad projektem flagi, przedstawione zostały uwagi Marka Adamczewskiego w sprawie herbu miasta<ref>M. Adamczewski, Uwagi..., s. 1-8.</ref>.

[[Plik:odcisk 1932.jpg|mały|prawo|ryc. 5 Odcisk pieczęci z 1932 r.]]

Godło szlacheckiego herbu Odrowąż (na pieczęciach okresu międzywojennego odczytywane także jako Ogończyk) we współczesnym herbie Ozorkowa stanowi część symboliki miejskiej, choć jego powiązania z historią miasta są nikłe. Przy tworzeniu herbu zapewne wykorzystano znak rodowy żony Jana Szymona Szczawińskiego, którego rodzina w okresie staropolskim posiadała wieś Ozorków. Godło Ogończyka znalazło się na znaku miejskim z powodu błędu popełnionego przez projektujących herb. Ci bowiem uznali, iż symbolem pierwszych właścicieli Ozorkowa był Ogończyk. Taką pomyłkę mogła spowodować dekoracja heraldyczna umieszczona na płycie Reginy Sierakowskiej herbu Ogon (Ogończyk) żony Szczawińskiego w kościele pw. św. Józefa. Płyta wykonana ok. 1661 r. na zlecenie Domicelli Barbary Lubomirskiej ze Szczawińskich herbu Prawdzic dla matki Reginy Sierakowskiej herbu Ogon<ref>Tenże, Kręte ścieżki współczesnej heraldyki miejskiej w Polsce centralnej, czyli o niektórych herbach naznaczonych skazą, „Rocznik Polskiego Towarzystwa Heraldycznego”, t. VII (XVIII), 2005.</ref>. Dekorację heraldyczną płyty stanowią dwa herby. Na jednym z nich, w pierwszym polu skwadrowanej tarczy herbowej, umieszczony został herb rodowy Sierakowskiej - Ogon (Ogończyk), czyli strzała grotem w górę na barku półpierścienia. Stąd genezę godła z pierwszego pola współczesnego herbu Ozorkowa wiązać można z płytą grobową i herbem rodowym żony Szczawińskiego<ref>Tenże, Herby miejskie..., s. 18.</ref>. Istotne pozostaje, w jaki sposób Ogończyk „stał się” Odrowążem. Godło szlacheckie herbu z pieczęci odciśniętych w latach dwudziestych zawiera w sobie zarówno cechy typowe dla Ogończyka, jak i dla Odrowąża. Natomiast godło na pieczęci odciśniętej w 1932 r. zawiera już typowego Odrowąża (ryc. 5)<ref>Dokumenty z odciskiem pieczęci z wizerunkiem herbu w zasobach IHMO.</ref>.

We wspomnianym 1933 r., Magistrat Miasta Ozorkowa oraz Rada Miejska Ozorkowa, nie tylko zajęli się zmianą herbu i ustanowieniem nowego znaku, ale także scharakteryzowali wcześniejsze godło umieszczone na herbie powstałym u progu II RP. Według radnych w herbie Ozorkowa, podzielonym na dwie części, w polu prawym, czerwonym umieszczona była ostroga, a w polu lewym, białym - czółenko tkackie. Dokonano również interpretacji symboliki godła herbowego. Powiązano całe, dwuczęściowe godło z tkactwem ręcznym. Uznawano oba przedmioty heraldyczne za symbole włókiennictwa i tkactwa. Marek Adamczewski przyjmuje, iż wymieniona ostroga, mogła być w rzeczywistości wrzecionem wymienionym w opisie herbu miejskiego z 1904 r<ref>M. Adamczewski, tamże, s. 111.</ref>.

[[Plik:6-odcisk pieczeci.jpg|mały|prawo|ryc. 6 Odcisk pieczęci z 2010 r.]]

Znajdujący się w polu prawym, czerwonym, przedmiot heraldyczny, określany jako Odrowąż, wymieniany tu także jako ostroga, czy też wrzeciono, może też być zupełni innym znakiem. Wg opinii historyków i regionalistów, herb Ozorkowa zawiera pomyłkę heraldyczną, gdyż w dwudziestoleciu międzywojennym błędnie właścicielom Ozorkowa przypisano herb szlachecki Odrowąż. Herb naszego miasta zawiera jeszcze jedną nieprawidłowość - błędne (z heraldycznego punktu widzenia) zestawienie elementów różnego pochodzenia - herbu szlacheckiego i symbolu przemysłowego<ref>T. Pietras, Galeria herbów miast Ziemi Łódzkiej, „Wędrownik” 2001, R. XLV, nr I (367), s. 57.</ref>. Na tej podstawie wysuwane są hipotezy, iż herb miasta w prawym polu tarczy wg pierwotnego zamysłu (z początków XX w.) twórców herbu, zawierał inny znak. Przedmiotem tym mogło być narzędzie wykorzystywane do produkcji sukienniczej. Mogła to być część kołowrotka, zwana skrzydełkiem (obejmowało szpulkę), w kształcie litery „U”, które było połączone z osią wrzeciona.

Kontrowersje istniejące obecnie wokół symboliki godła herbowego, wypływają nie tylko z przyjętych znaków i ich interpretacji, ale także z błędów grawerów. Wizerunki poszczególnych pieczęci nie są wyraźne, stąd występowały kolejne nieścisłości i następowało powolne przekształcanie znaku niezrozumiałego (zapomnianego) narzędzia przemysłowego w znane godło. Twórcy herbu z 1904 r., określani jako „mieszkańcy miasta”, zapewne celowo w herbie użyli obydwu znaków związanych z charakterem miasta i głównym zajęciem jego mieszkańców. Tak ten herb opisuje Rada Miejska i Magistrat w raporcie z 1933 r.<ref> M. Adamczewski, tamże, s. 111.</ref>, wyraźnie łączy oba przedmioty heraldyczne z przemysłowym charakterem miasta. Późniejsze opisy i zmiany wizerunku herbu na skutek interpretacji oraz na podstawie odcisków pieczęci lub pomyłek występujących w rzeźbie tłoka, spowodowały stopniowe przeobrażenia znaku w godle herbu miejskiego do obecnie znanej nam wersji herbu <ref>Dokumenty z odciskiem pieczęci z wizerunkiem obecnie obowiązującego herbu w zasobach IHMO.</ref>(ryc. 6), która na stałe wpisała się w symbolikę miejską.

W związku z wnioskiem z 5 maja 2005 r. w sprawie zaopiniowania projektu flagi Miasta Ozorkowa, wykonanego przez Marka Adamczewskiego, Komisja Heraldyczna przy Ministerstwie Spraw Wewnętrznych i Administracji 24 czerwca 2005 r<ref>Uchwała Nr 137-1078/O/2005, Załącznik Nr 2a do Statutu Gminy Miasta Ozorkowa, IHMO, sygn.: IHMO-D546, Projekt flagi miejskiej 2005 r.</ref>. wyraziła pozytywną opinię w sprawie projektu flagi. Komisja uznała zgodność projektu z zasadami heraldyki, weksylologii i miejscową tradycją historyczną. W opinii w sprawie projektu flagi Miasta Ozorkowa zapisano, iż wątpliwości budzi umieszczony na niej herb Ozorkowa. Komisja Heraldyczna podzieliła wątpliwości Marka Adamczewskiego co do poprawności merytorycznej herbu Ozorkowa, a właściwie zasadności użycia w nim godła herbu szlacheckiego Odrowąż.

''<small>Oprac. '''Małgorzata Kozak-Bajor, Danuta Trzcińska'''</small>''

[[Kategoria:Encyklopedia]]