Bzura: Różnice pomiędzy wersjami

Z Ozopedia - internetowa Encyklopedia miasta i gminy Ozorków
Przejdź do nawigacji Przejdź do wyszukiwania
m
 
(Nie pokazano 27 wersji utworzonych przez 4 użytkowników)
Linia 1: Linia 1:
{{Rzeka infobox
+
[[Plik:Bzura w parku.JPG|thumb|250px|Bzura w parku miejskim w Ozorkowie]]
| nazwa_rzeki      = Bzura
+
[[Plik:Bzura w Ozorkowie.jpg|thumb|250px|Bzura w Ozorkowie]]
| rzeka_grafika    = Kozlow Biskupi Bzura01.jpg
+
[[Plik:Bzura zimą10.jpg|thumb|250px|Bzura zimą]]
| opis_zdjecia    = Bzura w [[Kozłów Biskupi|Kozłowie Biskupim]]
+
[[Plik:Bzura-rozlewisko-3.jpg|thumb|250px|Rozlewisko Bzury (okolice ul. Południowej)]]
| nazwa_niemiecka  =
+
[[Plik:Oz48.JPG|thumb|250px|Bzura w Ozorkowie (okolice młyna w Gębicach)]]
| nazwa_dawna      =
+
[[File:Rzeka Bzura.JPG|thumb|250px|Bzura blisko ujścia do Wisły]]
| uchodzi_do      = Wisła
+
'''Bzura''' – Bzura – typowa rzeka nizinna, płynąca dnem Pradoliny Warszawsko-Berlińskiej zgodnie z nachyleniem terenu; dł. 166 km, lewy dopływ Wisły. Większa część jej biegu znajduje się wzdłuż północnego skraju Równiny Łowicko-Błońskiej. Maksymalna rozpiętość wahań stanów wody w dolnym biegu wynosi 4,5 m. Źródła znajdują się na wysokości 238 m n.p.m. w Lesie Łagiewnickim, a ujście do Wisły na wysokości 60 m n.p.m. naprzeciw Wyszogrodu.
| uchodzi_gdzie    = uchodzi naprzeciw [[Wyszogród|Wyszogrodu]]
+
| zrodlo_gdzie    = źródła w północnej części [[Łódź|Łodzi]], w rejonie [[Rogi (osiedle w Łodzi)|Rogów]]
+
Nazwa rzeki pochodzi od staropolskiego "barzyj" (rychły) i wskazuje na jej kiedyś prędki bieg.
| dlugosc          = 166
 
| doplywy          =
 
| commons          =
 
}}
 
 
 
{{ISG|Bz}}
 
[[Plik:Bzura2.jpg|thumb|250px|Bzura w okolicach Aleksandrowa Łódzkiego]]
 
[[Plik:Bzura in Kompina.jpg|thumb|250px|Bzura w [[Kompina|Kompinie]]]]
 
[[Plik:Rzeka Bzura.JPG|thumb|250px|Bzura blisko ujścia do [[Wisła|Wisły]]]]
 
{{Commonscat|Bzura}}
 
'''Bzura''' – [[rzeka]] na [[Niziny Środkowopolskie|Nizinach Środkowopolskich]], lewy dopływ [[Wisła|Wisły]] o długości 166 km. Większa część jej biegu znajduje się wzdłuż północnego skraju [[Równina Łowicko-Błońska|Równiny Łowicko-Błońskiej]]. Maksymalna rozpiętość wahań stanów wody w dolnym biegu wynosi 4,5 m. Źródła znajdują się na wysokości 238 m n.p.m. w granicach Łodzi, a ujście do Wisły na wysokości 60 m n.p.m. Jest to typowa rzeka nizinna<ref>{{Cytuj książkę|nazwisko = Głowina|imię = Jerzy|tytuł = Nad Bzurą|rok = 1976|wydawca = Krajowa Agencja Wydawnicza|miejsce = Warszawa|strony = 3|isbn = }}</ref>.
 
 
 
 
== Dopływy ==
 
== Dopływy ==
W kolejności od źródeł do ujścia.
+
W kolejności od źródeł do ujścia
* (P) [[Łagiewniczanka]]
+
* (P) Łagiewniczanka
* (L) [[Sokołówka (rzeka)|Sokołówka]]
+
* (L) Sokołówka
* (P) [[Linda (rzeka)|Linda]]
+
* (P) Linda
* (L) [[Czartówka]] (zwana również Wróblinka)
+
* (L) Czartówka (zwana również Wróblinka)
 
* (L) Kanał Królewski (łączy Bzurę z Nerem przez rzekę Zian)
 
* (L) Kanał Królewski (łączy Bzurę z Nerem przez rzekę Zian)
* (L) [[Witonia (rzeka)|Witonia]]
+
* (L) Witonia
* (L) [[Ochnia]]
+
* (L) Ochnia
* (P) [[Moszczenica (dopływ Bzury)|Moszczenica]]
+
* (P) Moszczenica
* (P) [[Mroga]]
+
* (P) Mroga
* (L) [[Słudwia (rzeka)|Słudwia]]
+
* (L) Słudwia
* (P) [[Bobrówka (dopływ Bzury)|Bobrówka]]
+
* (P) Bobrówka
* (P) [[Zwierzyniec (rzeka)|Zwierzyniec]]
+
* (P) Zwierzyniec
* (P) [[Skierniewka]]
+
* (P) Skierniewka
* (P) [[Rawka (rzeka)|Rawka]]
+
* (P) Rawka
* (P) [[Sucha (dopływ Bzury)|Sucha]]
+
* (P) Sucha
* (P) [[Pisia]]
+
* (P) Pisia
* (P) [[Utrata]]
+
* (P) Utrata
* (P) [[Łasica (rzeka)|Łasica]]
+
* (P) Łasica
  
== Miejscowości położone nad Bzurą ==
+
== Miejscowości położone nad Bzurą ==  
* [[Łódź]]
+
Łódź, Zgierz, [[Ozorków]], Łęczyca, Łowicz, Sochaczew, Brochów, Wola Kałkowa, Sobota, Wyszogród.
* [[Zgierz]]
 
* [[Ozorków]]
 
* [[Łęczyca]]
 
* [[Łowicz]]
 
* [[Sochaczew]]
 
* [[Brochów (województwo mazowieckie)|Brochów]]
 
* [[Wola Kałkowa]]
 
* [[Sobota (wieś w województwie łódzkim)|Sobota]]
 
* [[Wyszogród]]
 
  
== Opis biegu oraz funkcje w ujęciu historycznym na terenie Łodzi ==
+
== Opis biegu rzeki na terenie Ozorkowa ==
Swoje naturalne źródła miała Bzura w [[Las Łagiewnicki w Łodzi|Lesie Łagiewnickim]], na zachód od ulicy Strykowskiej, na obecnych terenach osiedla [[Rogi (osiedle w Łodzi)|Rogi]], jednak współcześnie te dawne obszary źródłowe tracą powoli swój pierwotny charakter. Wykształcone niegdyś regularne [[Koryto rzeki|koryto]] występuje już od przepustu drogowego pod [[Ulica Strykowska w Łodzi|ul. Strykowską]], ale stały przepływ pojawia dopiero poniżej ul. Boruty i rosnąca [[Struga (hydrologia)|struga]] zasila drobne stawiki pomiędzy ul. Boruty i [[Ulica Wycieczkowa w Łodzi|ul. Wycieczkową]].  
+
Obszar Ozorkowa zawiera się w naturalnej zlewni rzeki Bzury, której dolina w dużym stopniu kształtuje obraz miasta. Głównymi ciekami wodnymi na terenie Ozorkowa są:
 +
* Bzura,
 +
* ciek Starówka,
 +
* kanał otwarty wód deszczowych Przekora,
 +
* Piła.
 +
Dolina rzeki w dużej części została zmeliorowana, występują tam liczne zbiorniki wodne, stawy rybne i podmokłości. Przez miasto Bzura płynie na długości 3,5 km i jest też na tym odcinku uregulowana. Jej średni przepływ wynosi 1,5 m/s, a średni spadek 1,43%.  
 +
Do rzeki Bzury dochodzi Starówka, znajdująca się w południowej części miasta. Przekora jest lewobrzeżnym dopływem rzeki, biorącym początek na terenie Ozorkowa i posiadającym w swej zlewni szereg rowów otwartych, zbierających wody opadowe oraz melioracyjne.  
 +
Układ hydrograficzny Ozorkowa uzupełniają dość liczne, niewielkie stawy i sztuczne zbiorniki, wśród których największy zlokalizowany jest na cieku Starówki w południowej części miasta Ozorkowa - [[Zalew Miejski|Zalew Miejski]]<ref>[http://www.ozorkow.bip.net.pl/?a=942 Studium uwarunkowań i kierunków zagospodarowania przestrzennego miasta Ozorkowa. Załącznik Nr 1 do Uchwały Nr XVIII/160/11 Rady Miejskiej w Ozorkowie z dnia 19 grudnia 2011 r.]</ref>.
 +
==Znaczenie Bzury==
 +
Bzura w swoim środkowym biegu warunkowała w XIX w. procesy osadnicze i rozwój miast przemysłowych. Zasobna wówczas w wodę, napędzała koła młyńskie, folusze, maszyny mechaniczne i elektryczne, a przede wszystkim dawała czystą, doskonałej jakości wodę do barwienia i wykańczania tkanin.
  
Na dalszym odcinku Bzura płynie ku zachodowi, tworząc trzy większe zbiorniki wodne „Arturówek”. Położone w malowniczej [[Dolina|dolinie]] wśród lasu, dały początek największej w Łodzi bazie rekreacyjno-wypoczynkowej z przystanią kajakarsko-wioślarską. Za [[Staw (akwen)|stawami]] w [[Arturówek (osiedle w Łodzi)|Arturówku]] Bzura zmienia kierunek na północy, w okolicach Marianki przyjmując wody innej rzeczki wchodzącej w skład kompleksu leśnego – [[Łagiewniczanka|Łagiewniczanki]] (pierwszego prawobrzeżnego [[dopływ]]u). Bzura jest najdłuższą rzeką mającą swoje źródła w Łodzi (na terenie miasta płynie na długości 6,5 km)<ref>{{cytuj pismo |nazwisko = Bonisławski|imię = Ryszard|czasopismo = Z biegiem łódzkich rzek|tytuł = Rzeki Bzura i Łagiewniczanka|data = |rok = 2008|wydawca = UM Łodzi}}</ref>.
+
Od początku XX w. wody rzeki były zanieczyszczane przez Zakład Produkcji Barwników "Boruta" w Zgierzu. W l. 70. i 80. XX w. Bzura przypominała kolorowy ściek o nieprzyjemnym zapachu. Likwidacja ZPB "Boruta" oraz wybudowanie oczyszczalni ścieków w Zgierzu, Strykowie, Aleksandrowie Łódzkim, Ozorkowie, Łęczycy, Piątku, a szczególnie wybudowanie Grupowej Oczyszczalni Ścieków w Łodzi podniosły w znacznym stopniu czystość wody (IV klasa czystości), ale zmniejszyły też jej ilość w korycie. Działanie oczyszczalni wpłynęło na zubożenie obszaru źródłowego rzeki.  
 +
Obecnie Bzura zasilana jest źródłami leżącymi na północ od Zgierza oraz wodami opadowymi i pośniegowymi. Rzeka ma wpływ na kształtowanie mikroklimatu (wilgotność powietrza) najbliższej okolicy oraz zasilanie lustra wód podziemnych wzdłuż jej biegu. Na terenach zalewowych występują gdzieniegdzie obszary lasów łęgowych z siedliskami ptactwa i zwierząt nadwodnych, szczególnie w obszarach jej mniejszych dopływów.<br />
 +
Dolina Bzury znajduje się w obszarze krajobrazu chronionego Pradoliny Warszawsko-Berlińskiej. Obszar Pradoliny zaliczono także do Korytarza Ekologicznego Europejskiej Sieci Ekologicznej ECONET, obejmującej dol. Bzury, ujście rzeki Ochni, tereny bagienne na płd. od wsi Strzegocin oraz tereny bagienne, łączące doliny Bzury i Neru. Pradolina jest też ważnym szlakiem przelotowym ptactwa, a jej obszary łąk nadrzecznych i lasów łęgowych są ostoją wielu gatunków ptaków i zwierząt, np. siedliska bobrów (wsch. rejony Ozorkowa).
  
{{Przypisy}}
+
== Przypisy ==
 +
<references />
  
== Zobacz też ==
+
== Galeria zdjęć ==
* [[Rzeki w Łodzi]]
+
<gallery>
* [[Rzeki Polski]]
+
Bzura-rozlewisko-1.jpg|Rozlewisko Bzury
* [[Bitwa nad Bzurą]]
+
Bzura-rozlewisko-2.jpg|Rozlewisko Bzury
* [[Rzeki Polski]]
+
Bzura-rozlewisko-4.jpg|Rozlewisko Bzury
 +
</gallery>
  
== Linki zewnętrzne ==
 
* {{SgKP|I|523}}
 
  
[[Kategoria:Park Krajobrazowy Wzniesień Łódzkich]]
+
[[Kategoria:Encyklopedia]]
[[Kategoria:Rzeki w Łodzi]]
+
[[Kategoria:Miejsca]]
[[Kategoria:Dorzecze Bzury| ]]
+
[[Kategoria:Środowisko i przyroda]]
[[Kategoria:Rzeki w Polsce]]
 

Aktualna wersja na dzień 16:49, 11 lut 2016

Bzura w parku miejskim w Ozorkowie
Bzura w Ozorkowie
Bzura zimą
Rozlewisko Bzury (okolice ul. Południowej)
Bzura w Ozorkowie (okolice młyna w Gębicach)
Bzura blisko ujścia do Wisły

Bzura – Bzura – typowa rzeka nizinna, płynąca dnem Pradoliny Warszawsko-Berlińskiej zgodnie z nachyleniem terenu; dł. 166 km, lewy dopływ Wisły. Większa część jej biegu znajduje się wzdłuż północnego skraju Równiny Łowicko-Błońskiej. Maksymalna rozpiętość wahań stanów wody w dolnym biegu wynosi 4,5 m. Źródła znajdują się na wysokości 238 m n.p.m. w Lesie Łagiewnickim, a ujście do Wisły na wysokości 60 m n.p.m. naprzeciw Wyszogrodu.

Nazwa rzeki pochodzi od staropolskiego "barzyj" (rychły) i wskazuje na jej kiedyś prędki bieg.

Dopływy

W kolejności od źródeł do ujścia

  • (P) Łagiewniczanka
  • (L) Sokołówka
  • (P) Linda
  • (L) Czartówka (zwana również Wróblinka)
  • (L) Kanał Królewski (łączy Bzurę z Nerem przez rzekę Zian)
  • (L) Witonia
  • (L) Ochnia
  • (P) Moszczenica
  • (P) Mroga
  • (L) Słudwia
  • (P) Bobrówka
  • (P) Zwierzyniec
  • (P) Skierniewka
  • (P) Rawka
  • (P) Sucha
  • (P) Pisia
  • (P) Utrata
  • (P) Łasica

Miejscowości położone nad Bzurą

Łódź, Zgierz, Ozorków, Łęczyca, Łowicz, Sochaczew, Brochów, Wola Kałkowa, Sobota, Wyszogród.

Opis biegu rzeki na terenie Ozorkowa

Obszar Ozorkowa zawiera się w naturalnej zlewni rzeki Bzury, której dolina w dużym stopniu kształtuje obraz miasta. Głównymi ciekami wodnymi na terenie Ozorkowa są:

  • Bzura,
  • ciek Starówka,
  • kanał otwarty wód deszczowych Przekora,
  • Piła.

Dolina rzeki w dużej części została zmeliorowana, występują tam liczne zbiorniki wodne, stawy rybne i podmokłości. Przez miasto Bzura płynie na długości 3,5 km i jest też na tym odcinku uregulowana. Jej średni przepływ wynosi 1,5 m/s, a średni spadek 1,43%. Do rzeki Bzury dochodzi Starówka, znajdująca się w południowej części miasta. Przekora jest lewobrzeżnym dopływem rzeki, biorącym początek na terenie Ozorkowa i posiadającym w swej zlewni szereg rowów otwartych, zbierających wody opadowe oraz melioracyjne. Układ hydrograficzny Ozorkowa uzupełniają dość liczne, niewielkie stawy i sztuczne zbiorniki, wśród których największy zlokalizowany jest na cieku Starówki w południowej części miasta Ozorkowa - Zalew Miejski[1].

Znaczenie Bzury

Bzura w swoim środkowym biegu warunkowała w XIX w. procesy osadnicze i rozwój miast przemysłowych. Zasobna wówczas w wodę, napędzała koła młyńskie, folusze, maszyny mechaniczne i elektryczne, a przede wszystkim dawała czystą, doskonałej jakości wodę do barwienia i wykańczania tkanin.

Od początku XX w. wody rzeki były zanieczyszczane przez Zakład Produkcji Barwników "Boruta" w Zgierzu. W l. 70. i 80. XX w. Bzura przypominała kolorowy ściek o nieprzyjemnym zapachu. Likwidacja ZPB "Boruta" oraz wybudowanie oczyszczalni ścieków w Zgierzu, Strykowie, Aleksandrowie Łódzkim, Ozorkowie, Łęczycy, Piątku, a szczególnie wybudowanie Grupowej Oczyszczalni Ścieków w Łodzi podniosły w znacznym stopniu czystość wody (IV klasa czystości), ale zmniejszyły też jej ilość w korycie. Działanie oczyszczalni wpłynęło na zubożenie obszaru źródłowego rzeki. Obecnie Bzura zasilana jest źródłami leżącymi na północ od Zgierza oraz wodami opadowymi i pośniegowymi. Rzeka ma wpływ na kształtowanie mikroklimatu (wilgotność powietrza) najbliższej okolicy oraz zasilanie lustra wód podziemnych wzdłuż jej biegu. Na terenach zalewowych występują gdzieniegdzie obszary lasów łęgowych z siedliskami ptactwa i zwierząt nadwodnych, szczególnie w obszarach jej mniejszych dopływów.
Dolina Bzury znajduje się w obszarze krajobrazu chronionego Pradoliny Warszawsko-Berlińskiej. Obszar Pradoliny zaliczono także do Korytarza Ekologicznego Europejskiej Sieci Ekologicznej ECONET, obejmującej dol. Bzury, ujście rzeki Ochni, tereny bagienne na płd. od wsi Strzegocin oraz tereny bagienne, łączące doliny Bzury i Neru. Pradolina jest też ważnym szlakiem przelotowym ptactwa, a jej obszary łąk nadrzecznych i lasów łęgowych są ostoją wielu gatunków ptaków i zwierząt, np. siedliska bobrów (wsch. rejony Ozorkowa).

Przypisy

Galeria zdjęć