{{Inne znaczenia|miasta|'''Ozorków''' – miasto nad rzeką [[Ozorków (ujednoznacznienie)Bzura|Bzurą]]}}, w województwie łódzkim, w powiecie zgierskim, znajdujące się 20 km na północ od Łodzi.{{POL miasto infobox[[Plik:Herb Ozorkowa.jpg|nazwa = Ozorków100px|dopełniacz nazwy = Ozorkowathumb|zdjęcie = Ozorków, Wyszyńskiego 33-001.JPGprawo|opis zdjęcia = Dom drewniany XIX w., ul. Wyszyńskiego 33Herb]] |herb = POL Ozorków COA.svg |[[Plik:flaga = POL Ozorków flagozorkowa.svgjpg|dewiza =100px|województwo = łódzkiethumb|powiat = [[powiat zgierskiprawo|zgierskiFlaga]] |Gmina gmina =miejska |data założenia = |prawa Prawa miejskie = 1816 |stanowisko Stanowisko zarządzającego = burmistrz |zarządzający = Zarządzający Jacek Socha |powierzchnia = Powierzchnia 15,46km<sup>2</sup> |wysokość = Wysokość od 130 do 155 m n.p.m. |rok = 2008 |liczba Liczba ludności 19412<ref>Stan w dn. 31 grudnia 2015 r. wg ewidencji ludności = 20 407Wydz. Spraw Obywatelskich Urzędu Miejskiego w Ozorkowie.</ref> |gęstość Gęstość zaludnienia = 1322,45 1286 |strefa Strefa numeracyjna = ( +48) 42 |kod Kod pocztowy = 95-035, 95-036 |tablice Tablice rejestracyjne = EZG |stopniN = 51 |minutN = 57 |sekundN = 30 |stopniE = 19 |minutE = 17 |sekundE = 17 |TERYT = 1101220021 |SIMC = |slogan = |adres urzędu miasta = Adres Urzędu Miejskiego ul. Wigury 1<br />95-035 Ozorków |commons = Category:Ozorków |wikipodróże = |wikinews = |wikicytaty = |wikisłownik = |www = http://www.umozorkow.pl |bip =}}'''Ozorków''' – [[miasto]] nad rzeką [[Bzura|Bzurą]], w [[województwo łódzkie|województwie łódzkim]], w [[powiat zgierski|powiecie zgierskim]]. Miasto znajduje się 20 km na północ od Łodzi.Według danych z 31 grudnia 2008 r. miasto miało 20 407 mieszkańców<ref>{{cytuj pismo| nazwisko=Nowak |imię=Lucyna|nazwisko2=Stańczyk|imię2=Joanna |nazwisko3=Znajewska|imię3=Agnieszka|tytuł=Ludność. Stan i struktura w przekroju terytorialnym (Stan w dniu 31 XII 2008 r.) |wydawca=[[Główny Urząd Statystyczny]]|odpowiedzialność=GUS, Departament Badań Statystycznych|issn=1734-6118|język=pl|data=2009|url= http://webwww.archiveozorkow.org/web/20131029204614/http://wwwbip.stat.govnet.pl/cps/rde/xbcr/gus/PUBL_L_ludnosc_stan_struktura_31_12_2008.pdf}}</ref>.
== Położenie ==
[[Plik:Powiat zgierski - gmina miejska Ozorków.png|thumb|leftprawo|290px220px|Położenie miasta na mapie powiatu]] [[Plik:Plan-2013.jpg|thumb|prawo|220px|Plan miasta]]Według danych z roku 20072016 r.<ref name=autonazwa1>{{cytuj książkę|tytuł=Powierzchnia i ludność w przekroju terytorialnym w 2013 r.|wydawca=Główny Urząd Statystyczny|miejsce=Warszawa|data=2013-07-26|issn=1505-5507|url=[http://stat.gov.pl/obszary-tematyczne/ludnosc/ludnosc/powierzchnia-i-ludnosc-w-przekroju-terytorialnym-w-20132016-r-,7,1013.html}}Powierzchnia i ludność w przekroju terytorialnym w 2016 r.]</ref> Ozorków zajmuje obszar 1546 ha , czyli 15,46 km²km<sup>2</sup>. Struktura użytkowania ziemi w Ozorkowie:* użytki rolne: 53%* tereny mieszkaniowe: 17%* lasy i tereny zieleni: 8%* tereny produkcyjne: 7%* tereny usług: 5%* tereny komunikacji: 5%* nieużytki: 3%* wody: 2% Miasto stanowi 1,81% powierzchni powiatu. == Demografia ==Dane z 31 grudnia 2007 r.{{r|autonazwa1}}<ref>{{cytuj książkę| nazwisko=Nowak|imię=Lucyna|nazwisko2=Stańczyk|imię2=Joanna|nazwisko3=Znajewska|imię3=Agnieszka|tytuł=Ludność. Stan i struktura w przekroju terytorialnym (Stan w dniu 31 XII 2007 r.)|wydawca=[[Główny Urząd Statystyczny]]|issn=1734-6118|język=pl|miejsce=Warszawa|data=2008|url=http://web.archive.org/web/20120601000000/http://www.stat.gov.pl/cps/rde/xbcr/gus/PUBL_ludnosc_stan_struktura_31_12_2007.zip}}</ref>:{|border="1" cellpadding="4" cellspacing="0" style="margin: 0 0 1em 1em; background: #f9f9f9; border: 1px #aaaaaa solid; border-collapse: collapse; text-align:right;"! Opis ||colspan=2| Ogółem ||colspan=2| Kobiety ||colspan=2| Mężczyźni|-| jednostka || osób || % || osób || % || osób || %|-| populacja || '''20 445''' || 100 || 10 968 || 53,65 || 9477 || 46,35|-| gęstość zaludnienia<br />(mieszk./km²) ||colspan=2| 1322,45 ||colspan=2| 709,44 ||colspan=2| 613,00|}== Historia Ozorkowa ==Historia miasta sięga początku XV wieku. W 1415 pojawiła się pierwsza wzmianka o małej wiosce położonej wśród trudno dostępnych lasów i bagien, należącej do rodu Szczawińskich, herbu [[Prawdzic (herb szlachecki)|Prawdzic]]. W 1807, późniejszy właściciel Ozorkowa, [[Ignacy Starzyński]], pragnąc ożywić gospodarczo swoją posiadłość, sprowadza do niej 19 sukienników i farbiarzy z [[Saksonia|Saksonii]]. W 1815 liczba ich wzrosła już do 117, podczas gdy [[Łódź]] miała ich wówczas 331.W rok później, w 1816 Ozorków uzyskał prawa miasta prywatnego, co przyspieszyło jego rozwój. W 1821 osiedliła się w Ozorkowie rodzina Schlösserow, przybyłych z [[Akwizgran]]u, którzy założyli najpierw nowoczesną przędzalnię wełny, a potem bawełny. W ten sposób Ozorków zapoczątkował rozwój przemysłu sukienniczego nad górną [[Bzura|Bzurą]], który później rozszerzył się na [[Zgierz]] i Łódź, tworząc największy w Polsce ośrodek przemysłu włókienniczego. Ponieważ dla dynamicznie rozwijającego się przemysłu zaczęło brakować miejsca, już w 1820 największe zakłady lokowały się na terenie folwarku Strzeblew. Rosła liczba ludności, która w 1828 doszła do 5669 osób{{fakt|data=2009-08}}. Miejscowość zamieszkiwała duża populacja [[Żydzi|żydowska]] i [[Niemcy|niemiecka]], w mieście wybudowano [[synagoga|synagogę]] i kościół [[Luteranizm|ewangelicki]]<ref>[http://ozorkow.info.pl/miasto/miasto-historia-miasta/ Informacja z witryny Ozorków.info (dostęp: 6 sierpnia 2014 r.).].</ref> W latach trzydziestych [[Karol Schlösser]] zbudował tu największą w mieście fabrykę tkanin bawełnianych o pełnym cyklu produkcyjnym. Po upadku [[powstanie listopadowe|powstania listopadowego]] miasto przeszło stagnację spowodowaną utratą zamówień dla armii [[Królestwo Polskie (kongresowe)|Królestwa Kongresowego]], represyjnymi barierami celnymi, rosnącą rolą Zgierza i Łodzi, jak też wypieraniem z rynku tkanin wełnianych przez bawełniane. W 1866, za kolejnego właściciela Feliksa hrabiego Lubieńskiego, Ozorków uzyskał status miasta rządowego, bardziej atrakcyjny dla inwestycji.[[I wojna światowa]] wywołała kolejny regres gospodarczy miasta. Dopiero okres niepodległego bytu państwowego stworzył nowe podstawy rozwojowe. Już na początku lat dwudziestych, Ozorków otrzymał połączenie kolejowe z Łodzią i [[Kutno|Kutnem]], a wraz z elektryfikacją Pod względem położenia geograficznego teren miasta przeprowadzoną w 1928, komunikację tramwajową ze Zgierzem i Łodzią (w latach 1922-1928 linia obsługiwana była przez tramwaj parowy). W okresie międzywojennym przybyło miastu kilka obiektów, takich jak budynek Kasy Chorych, dwie szkoły podstawowe, zakład kąpielowy i dom kolonijny dla dzieci w miejskim lasku.Czas okupacji hitlerowskiej był tragicznym okresem w dziejach miasta. Miasto zostało włączone bezpośrednio do [[III Rzesza|III Rzeszy]]; w latach 1943-1945 nosiło nazwę Brunnstadt. Eksterminacyjna polityka okupanta (wymordowanie 6-tysięcznej ludności żydowskiej oraz terror stosowany wobec ludności polskiej) sprawiła, że populacja miasta zmniejszyła się do niespełna 10 000{{fakt|data=2009-08}} mieszkańców. Niemcy zniszczyli m.in synagogę znajdującą się przy obecnej ul. Wyszyńskiego<ref>[http://www.sztetl.org.pl/pl/article/ozorkow/11,synagogi-domy-modlitwy-i-inne/297,synagoga-ul-wyszynskiego-/ Informacja z witryny Sztetl (dostęp: 6 sierpnia 2014 r.)]</ref>.Po 1945 roku nastąpiła rozbudowa i modernizacja zakładów przemysłu bawełnianego (OZPB „Morfeo”) i wełnianego, przybyło instytucji socjalnych, oświatowych i usługowych. Nastąpił gwałtowny rozwój budownictwa mieszkaniowego oraz infrastruktury miejskiej.W kolejnych latach powstał państwowy zakład przemysłu odzieżowego (ZPK „Latona”), budowano osiedla bloków mieszkalnych oraz powiększono zasięg terytorialny miasta włączając do Ozorkowa sąsiednie wsie. Oddano do użytku nowe szkoły, przedszkola i obiekty sportowe. Przybyło wiele placówek handlowych i prywatnych zakładów produkcyjno - handlowo - usługowych. Zainstalowano sygnalizację świetlną i zmodernizowano ciągi komunikacyjne (nowe ulice, skrzyżowania, place i ronda). Przystąpiono zaliczany jest do budowy nowego kościoła na Adamówku oraz nowego cmentarza. Na przełomie lat XX i XXI wieku utworzono w południowej części Ozorkowa podstrefę [[Łódzka Specjalna Strefa Ekonomiczna|Wyżyny Łódzkiej Specjalnej Strefy Ekonomicznej]]. Tym samym pojawiły się w mieście nowe zakłady produkcyjne.Na skutek przemian gospodarczo-ustrojowych w Polsce kluczowy dla miasta [[przemysł]] lekki (włókienniczy i odzieżowy) załamał się. Dwa największe zakłady („Morfeo” i „Latona”) ogłosiły upadłość i przestały istnieć. Na powstałych w ten sposób terenach poprzemysłowych działalność gospodarczą wznowiły różnorodne firmy prywatne.Współcześnie w mieście szybko wzrasta rola usług. Ozorków traci powoli industrialny charakter i staje się miastem przemysłowo-usługowym.== Urodzeni w Ozorkowie ==* [[Jolanta Bartczak]], polska lekkoatletka, specjalistka skoku w dal, olimpijka z Seulu (1988)* [[Kamil Kacprzak]], polski siatkarz* [[Andrzej Krawczyk (historyk)|Andrzej Krawczyk]], historyk, dyplomata, Minister w Kancelarii Prezydenta 2005-2007, Ambasador w Czechach (2001-2005) i na Słowacji (od 2008)* Mariusz Lewandowski, mistrz świata wchodzącej w karate tradycyjnym* [[Bartłomiej Pawłowski]], polski piłkarz, gracz mskład Krainy Wielkich Dolin.in. [[Widzew Łódź (piłka nożna)|Widzewa Łódź]] i [[Lechia Gdańsk (piłka nożna)|Lechii Gdańsk]]* [[Jerzy Próchnicki]], aktor, grający między innymi rolę Włodka Kisiela w serialu ''M jak Miłość''* [[Reshevsky Samuel]], amerykański arcymistrz szachowy* [[Stefan Rosiak]], polski historyk* [[Witold Sobociński]], operator filmowy* [[Mieczysław Ubysz]], poeta, spiker powstańczego radia „Błyskawica”, uczestnik Powstania Warszawskiego pseudonim „Wik”* Marta Anna Walczak, wicemistrzyni Polski w curlingu* [[Irek Wojtczak]], jazzman== Zabytki ==[[Plik:Ozorków, pl. Jana Pawła II, kościół św. Józefa-038.JPG|thumb|240px|Kościół św. Józefa Oblubieńca NMP w Ozorkowie]][[Plik:Ozorków, Listopadowa 6B-001.JPG|thumb|240px|Pałac Schlosserów]]Według rejestru zabytków [[Narodowy Instytut Dziedzictwa|NID]]<ref>{{cytuj stronę| url = http://www.nid.pl/pl/Informacje_ogolne/Zabytki_w_Polsce/rejestr-zabytkow/zestawienia-zabytkow-nieruchomych/LDZ-rej.pdf| tytuł = Rejestr zabytków nieruchomych, województwo łódzkie| data dostępu = 19 września 2008| autor = NID}}</ref> na listę zabytków wpisane są obiekty:* kościół parafialny pw. św. Józefa, ul. Jana Pawła II 1/3, 1668, 1885, 1935, nr rej.: A/499 z 4.08.1967* kościół ewangelicki, ul. Zgierska 2, 1842, nr rej.: A/535 z 11.08.1967* dzwonnica, nr rej.: A/536 z 11.08.1967* plebania, ul. Zgierska 9, 1842, nr rej.: A/537 z 11.08.1967* domy pl. Jana Pawła II 1, połowa XIX w., nr rej.: A/504 z 4.08.1967* dom, pl. Jana Pawła II 3, I połowa XIX w., nr rej.: A/505 z 4.08.1967* dom, pl. Jana Pawła II 7, koniec XIX w., nr rej.: A/506 z 4.08.1967* dom, pl. Jana Pawła II 16, koniec XIX w., nr rej.: A/507 z 4.08.1967* dom, pl. Jana Pawła II 17, koniec XIX w., nr rej.: A/79 z 4.08.1967* dom, pl. Jana Pawła II 18, połowa XIX w., nr rej.: A/508 z 4.08.1967* dom, pl. Jana Pawła II 19, połowa XIX w., nr rej.: A/509 z 4.08.1967* dom, pl. Jana Pawła II 20, I połowa XIX w., nr rej.: A/510 z 4.08.1967* dom, ul. Kościuszki 29, koniec XIX w., nr rej.: A/519 z 8.08.1967* dawna motarnia bawełny, ul. Listopadowa 6, koniec XIX w., nr rej.: A/501 z 4.08.1968* pałac Schlosserów, ul. Listopadowa 6 b, koniec XIX w., nr rej.: A/500 z 4.08.1967* dom, ul. Listopadowa 6 d, koniec XIX w., nr rej.: A/520 z 8.08.1967* dom, ul. Listopadowa 6 e, koniec XIX w., nr rej.: A/521 z 8.08.1967* dom, ul. Listopadowa 20, połowa XIX w., nr rej.: A/523 z 8.08.1967* dom, ul. Listopadowa 25 a, połowa XIX w., nr rej.: A/524 z 8.08.196* pałac Schlosserów, ul. Łęczycka 7, połowa XIX w., nr rej.: A/306 z 6.12.1984* dwór Schleiblerów, ul. Wigury 14, II połowa XIX w., nr rej.: A/503 z 4.08.1967* dom, ul. Wyszyńskiego 2, 1825, nr rej.: A/511 z 4.08.1967* dom, ul. Wyszyńskiego 4, połowa XIX w., nr rej.: A/1126 z 19.06.1972* dom, ul. Wyszyńskiego 6, połowa XIX w., nr rej.: A/1127 z 19.06.1972* dom, ul. Wyszyńskiego 8, połowa XIX w., nr rej.: A/512 z 4.08.1967* dom, ul. Wyszyńskiego 16, połowa XIX w., nr rej.: A/1128 z 19.06.1972* dom, ul. Wyszyńskiego 20, drewniany, II połowa XIX w., nr rej.: A/513 z 4.08.1967* dom, ul. Wyszyńskiego 26, II połowa XIX w., nr rej.: A/78 z 4.08.1967* dom, ul. Wyszyńskiego 33, drewniany, połowa XIX w., nr rej.: A/515 z 4.08.1967* dom, ul. Wyszyńskiego 35, połowa XIX w., nr rej.: A/516 z 8.08.1967* przestrzenny układ komunikacyjny kolejki wąskotorowej – [[Krośniewicka Kolej Dojazdowa]]== Instytucje oświatowe i kulturalne w Ozorkowie ==* Szkoła Podstawowa nr 4 z Oddziałami Integracyjnymi im. Tadeusza Kościuszki* Szkoła Podstawowa nr 5 z Oddziałami Integracyjnymi im. Marii Curie–Skłodowskiej* Gimnazjum nr 1 z Oddziałami Integracyjnymi im. Jana Pawła II* I Liceum Ogólnokształcące im. Stefana Żeromskiego* Zespół Szkół Specjalnych* Zespół Szkół Zawodowych* [[Miejska Biblioteka Publiczna]] im. Krzysztofa Kamila Baczyńskiego* Miejski Ośrodek Kultury* Młodzieżowy Dom Kultury* Hufiec ZHP Ozorków* grupa rekonstrukcji historycznej Swawolna Kompanii Ziemi Łęczyckiej* Izba Historii Miasta Ozorkowa== Wspólnoty wyznaniowe ==[[Plik:Ozorków, Zgierska 2, kościół ewangelicki-019.JPG|thumb|240px|Kościół ewangelicki w Ozorkowie]]Na terenie Ozorkowa działalność religijną prowadzą następujące wspólnoty wyznaniowe:* [[Kościół katolicki w Polsce|Kościół Katolicki]]**[[Parafia św. Józefa Oblubieńca Najświętszej Maryi Panny i Podwyższenia Krzyża Świętego w Ozorkowie]] **[[Parafia Najświętszej Maryi Panny Królowej Polski w Ozorkowie]]* [[Kościół Ewangelicko-Augsburski w RP|Kościół Ewangelicko-Augsburski]]** [[Parafia Ewangelicko-Augsburska w Ozorkowie]]* [[Kościół Starokatolicki Mariawitów w RP|Kościół Starokatolicki Mariawitów]] – wierni przynależą do [[Parafia św. Mateusza Apostoła i Ewangelisty w Nowej Sobótce|parafii św. Mateusza Apostoła i Ewangelisty w Nowej Sobótce]].* [[Świadkowie Jehowy|Chrześcijański Zbór Świadków Jehowy]]<ref>Dane według raportów [http://www.jw.org/apps/P_YBBXHC wyszukiwarki zborów] (www.jw.org) z 4 czerwca 2014.</ref>== Atrakcje turystyczne ==* [[Parafia św. Józefa Oblubieńca Najświętszej Maryi Panny i Podwyższenia Krzyża Świętego w Ozorkowie|kościół parafialny]] rzymskokatolicki pw. św. Józefa Oblubieńca NMP i Podwyższenia Krzyża Świętego,* kościół ewangelicko-augsburski pw. dwunastu Apostołów Jezusa Chrystusa,* [[Parafia Najświętszej Maryi Panny Królowej Polski w Ozorkowie|kościół parafialny]] rzymskokatolicki pw. NMP Królowej Polski,* kompleks pałacowo-fabryczny Schlösserów (XIX wiek), II pałac Schlösserów przy ul. Listopadowej (XIX w.),* najdłuższa linia tramwajowa w Polsce, nr 46, docierająca tu z [[Łódź|Łodzi]] (uznawana również za drugą najdłuższą na świecie po [[Kusttram|belgijskim tramwaju nadmorskim]] – 38 km),* kolejka wąskotorowa,* zespół basenów ze zjeżdżalniami,* studnie artezyjskie,* drewniane domy tkaczy i sukienników,* park miejski,* wieża ciśnień przy dworcu kolejowym,* stary cmentarz,* lasek miejski (obrzeża Ozorkowa),* zalew miejski,* hala sportowa i boisko sportowe,* Ośrodek dla Osób Niepełnosprawnych – ul. Kościuszki 31 (stara łaźnia),* Klub sportowo – towarzyski „Romano”* Strzelnica miejska== Sport ==* [[Bzura Ozorków|MKS Bzura Ozorków]] – siatkówka,* [[Kotan Ozorków]] – piłka nożna,* [[OKS Bzura Ozorków]] – piłka nożna.* Zgiersko-Łęczyckie WOPR – pływanie i ratownictwo sportowe, motorowodniactwo,
== Kolej ==Struktura użytkowania ziemi w Ozorkowie:{{Kategoria główna|Stacje *użytki rolne: 53%*tereny mieszkaniowe: 17%*lasy i przystanki kolejowe w Ozorkowie}}tereny zieleni: 8%*tereny produkcyjne: 7%*tereny usług: 5%*tereny komunikacji: 5%*nieużytki: 3%* [[linia kolejowa nr 16]]wody: Łódź Widzew – [[Zgierz (stacja kolejowa)|Zgierz]] – [[Ozorków (stacja kolejowa)|Ozorków]] – [[Łęczyca (stacja kolejowa)|Łęczyca]] – [[Kutno (stacja kolejowa)|Kutno]];2%
== Współpraca międzynarodowa ==
Miasta i gminy partnerskie:
* {{flaga|ITA}} [[Popoli]] (od 2005)<ref>http://www.flet.site90.com/FletOzork%C3%B3winf,10.html</ref>
* {{flaga|SWE}} [[Gmina Upplands-Bro]] (od 2008)<ref>http://ozorkow.info.pl/bez-kategorii/umowa-partnerska-z-upplands-bro/</ref>
* {{flaga|CZE}} [[Vysoké Mýto]] (od 2013)<ref>http://ozorkow.info.pl/bez-kategorii/czesi-na-powitaniu-wiosny-vysoke-myto-partnerem-ozorkowa/</ref>
== Zobacz też ==* '''Informacje na temat demografii, historii, [[Cmentarz żydowski w OzorkowieZabytki Ozorkowa|zabytków]], życia społeczno-kulturalnego miasta znajdują się w Ozopedii w poszczególnych kategoriach haseł A-Ż.'''